سرنوشت مرز‌های سایکس‌پیکویی

یکی از روز‌های بهار سال ۱۹۱۶ میلادی، دو وزیر فرانسوی و انگلیسی در مذاکرات پنهانی، مشغول ترسیم مرز‌هایی بودند که واقعیت روی زمین در منطقه آسیای جنوب غربی را تا به امروز رقم زده است. مرز‌هایی که امروز در این منطقه می‌بینیم به‌جز چند کشور کوچک جنوب خلیج‌فارس - که بازمانده خروج ۵۰ سال پیش انگلیس از شرق سوئز هستند – ماحصل توافق میان «سر مارک سایکس» و «فرانسوا ژرژ پیکو» بوده است. ظلم و ستمی که ترکان عثمانی بر اعراب جزیره‌العرب و هلال خصیب روا می‌داشتند، سبب شد اعراب نیز با شوریدن بر عثمانی مسیر تحقق این مرز‌ها را هموار سازند.  

در همه کشور‌ها این‌ها جرم است

آزادی بیان مانند همه مواهب بشری، آفاتی دارد که از جمله آن سوءاستفاده از آن است. در زمانه ما که عصر اطلاعات نام گرفته است، با گسترش فضای مجازی و امکان تبادل پیام، در کنار همه فواید آن، سوءاستفاده از آن نیز شدت گرفته است. دروغگویی، فریبکاری و شایعه‌پراکنی در طول تاریخ وجود داشته است، اما فضای مجازی این امکان را فراهم ساخته که افراد و شبکه‌هایی با نیات مختلف بتوانند هرآنچه می‌خواهند را در این فضا منتشر کنند و در مقابل، افرادی که به ضعف سواد رسانه و فضای مجازی مبتلا هستند، به‌سادگی تحت تأثیر قرار می‌گیرند.  

آینده منطقه و سوریه پسااسد

با سقوط دمشق جنگ داخلی سوریه که نزدیک به ۱۴ سال قدمت داشت، وارد مرحله جدیدی شد. اینک جریان سلفی اِخوانی بر غرب و پایتخت و جریان قومیت‌گرای کردی بر شرق سوریه مسلط شده و رژیم‌صهیونیستی نیز از فرصت استفاده کرده و با ورود مرزی به توافق آتش‌بس ۵۰ ساله خود پایان داد. 

تله‌های اصلاح‌طلبان زیر پای دولت چهاردهم

رفتار سیاسی اصلاح‌طلبان تندرو در ۲۵ سال گذشته تقریباً از الگوی واحدی تبعیت کرده، چه آن زمان که دولت حداکثری خود را داشته‌اند، چه زمانی که مقیم رحم اجاره‌ای بوده‌اند و چه زمان‌هایی که اپوزیسیون دولت مستقر بوده‌اند. 

در «عسر»‌ها منتظر «یسر»‌ها باشید

در آن سحرگاه زمستانی بهمن‌ماه، هواپیما هرچه به آسمان کشور مقصد نزدیک‌تر می‌شد، بر دلهره و هیجان مسافران افزوده می‌شد. هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ شرکت هواپیمایی ایرفرانس که با پرواز شماره ۴۷۲۱ فرودگاه شارل دوگل فرانسه را نیمه‌شب ترک گفته بود، با آنکه ۴۰۰ صندلی داشت، اما ۲۵۰ صندلی آن خالی مانده بود. بااین‌حال اکثر حدود ۱۵۰ نفر خبرنگار و فعال سیاسی داخل هواپیما در فکر وضعیتی بودند که تا ساعتی دیگر انتظارشان را می‌کشید؛ برخی مشعوف از بازگشت پیروزمندانه و برخی دیگر مضطرب از هزاران توطئه محتمل. برای بسیاری‌شان لابد این سؤال مطرح بود که امام اکنون چه حسی دارد؟ در مخیله برخی‌شان این بود که او ۱۵ سال از وطن دور بوده و اکنون که با افتخار به آغوش مردمش بازمی‌گشت، حتماً مانند آنها در پوست خود نمی‌گنجد یا آن دیگران نیز به قیاس خود، او را اندیشناک از مخاطرات پیش رو می‌دانستند. 

عبرتی که از وینوگراد گرفته نشد

بالاخره همان‌گونه که پیش‌بینی می‌شد، رژیم‌صهیونیستی با اعلام آتش‌بس، از مرز‌های لبنان عقب‌نشینی کرد و دو ماه تهاجم بی‌نتیجه متوقف شد. هرچند نتانیاهو مدعی است که آتش‌بس موقت است و تلاش می‌کند پرونده جنگ مختومه نباشد، اما تصریح آموس هوکشتاین، فرستاده ویژه امریکا به لبنان بر دائمی بودن آتش‌بس، نشانگر آن است که امریکایی‌ها تمایلی به ادامه پشتیبانی ماشین جنگی اسرائیل ندارند و به دنبال بستن این پرونده هستند. 

پایان تحقیر ملی ایرانیان با بسیج

استعمارگران در مواجهه با سرزمین‌های هدف استعمار با ترفند‌های مختلفی وارد می‌شده‌اند و در این میان برای کنار زدن ملت‌هایی که سابقه تمدنی داشتند، راهبرد «تحقیر» را در پیش می‌گرفتند. تحقیر ملت ایران با این هدف دنبال می‌شد تا اندک زمینه‌های ایستادگی اجتماعی در برابر استعمار و سلطه بیگانه از میان برود. به‌طور مشخص مطالعه تاریخ معاصر نشان می‌دهد که از ابتدای قرن سیزدهم هجری شمسی خورشید عزت ملی ایرانیان رو به غروب نهاد و متأسفانه دو سلسله حاکم بر این سرزمین یعنی قاجار و پهلوی نه‌تنها در مقابل این انحطاط مقاومتی نکردند، بلکه خود به نحوی شتاب‌دهنده این تحقیر ایرانیان نیز بودند. 

نوبت وفاق با مردم کی می‌رسد؟

«اخبار گرانی از نان گرفته تا خودرو»، «خاموشی برق خانگی»، «قطع بیمه تکمیلی بازنشستگان»، «تأخیر در واریز یارانه» و... تنها گوشه‌ای از اخبار منفی این روز‌ها در حوزه معیشت است که مردم را آزار می‌دهد. مشکلات معیشتی البته یک‌شبه به وجود نیامده‌اند که توقع داشته باشیم یک‌شبه از بین بروند. همه ما دهه تلخ ۹۰ و بی‌عملی‌ها و سوءتدبیر‌هایی را که مسیر پیشرفت کشور را کند کرد، در یاد داریم. بااین‌حال مهم‌ترین انتظار از مسئولان اجرایی درک مشکلات مردم و در اولویت قرار دادن آنها است. 

«چهل فرمان» رهبر انقلاب به بسیجیان منتشر شد

کتاب چهل فرمان مشتمل بر رهنمود‌های رهبر معظم انقلاب‌اسلامی به بسیجیان است که به همت دکتر محمدجواد اخوان مدیرمسئول روزنامه جوان در ۴۰ فراز گردآوری شده و در ۱۲۰ صفحه از سوی انتشارات روزنامه جوان به زیور طبع آراسته شده است.

ترامپ نبرد، هریس باخت

در مورد نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا، تحلیل‌های گوناگونی در رسانه‌های دنیا مطرح شده و این سؤال مطرح است که چگونه به رغم بسیاری از پیش‌بینی‌ها و نظرسنجی‌ها، ترامپ پیروز شد. در بیشتر تحلیل‌ها تمرکز روی آرای الکترال کالج‌های انتخاباتی و به‌ویژه در چند ایالت سرنوشت‌سازی است که نتیجه انتخابات را در نهایت به سود ترامپ رقم زده است. البته درست است که ماهیت غیرمستقیم انتخابات امریکا ایجاب می‌کند که آرای الکترال مبنای مقایسه قرار گیرد، اما نباید فراموش شود که در انتخابات فعلی، مجموع آرای مستقیم ترامپ هم از هریس پیشی گرفته و در واقع بعد از مدت‌ها یک رئیس‌جمهور از حزب جمهوریخواه توانسته با آرای الکترال و عمومی پیروز شود.

چاره ناترازی‌ها با تجارب موفق

نیمه دهه ۸۰ زمزمه‌هایی از احتمال اقدام امریکا برای تحریم صادرات بنزین به ایران شنیده شد. در واقع امریکایی‌ها در حال ارزیابی این نکته بودند که چه سلاحی برای مهار ایران کارآمد است و در آن زمان با توجه به دلایل اقتصادی و اجتماعی به این جمع‌بندی رسیدند که تحریم بنزین می‌تواند ایران را مهار کند. ماجرا از این قرار بود که در دهه ۷۰ و ۸۰ مصرف بنزین در کشور به صورتی سرسام‌آور افزایش یافت، به‌گونه‌ای که مصرف روزانه بنزین در عرض ۱۰ سال از ۳۳ میلیون‌لیتر در سال ۷۵ به ۷۴ میلیون‌لیتر در سال ۸۵ رسیده بود. در مقابل به دلیل عدم توسعه پالایشگاه‌ها در این سال‌ها، بار این رشد مصرف عمدتاً بر دوش واردات افتاده بود و عملاً ۲۷.۵ میلیون‌لیتر یعنی بیش از یک‌سوم مصرف روزانه کشور از خارج تأمین می‌شد. 

موشک‌هایی با فناوری و فرمان ایرانی

۵۰ سال پیش و زمانی که درآمد سرشار نفتی و مأموریت ابلاغی ژاندارمی منطقه از سوی امریکا، محمدرضا پهلوی را وسوسه می‌کرد تا به‌روزترین سلاح‌های امریکایی را با قیمت گزاف بخرد، امریکایی‌ها در‌های صنایع نظامی خود را به روی شاه باز کردند و تنها استثنا را «سلاح‌اتمی» اعلام کردند. یکی دو سال بعد، اما معلوم شد که این استثنا، دومی هم دارد. رقابت تسلیحاتی همسایگان شرقی ایران، یعنی هند و پاکستان به‌تدریج به سمت گزینه «موشک» سوق پیدا کرد و این سلاح تهاجمی کمترشناخته‌شده در آن زمان توجه شاه را به خود جلب کرد. 

الاغی رفت و فیلی برگشت

قبلاً بار‌ها گفته‌ایم که رفت‌وآمد رئیسان جمهور امریکا از منظر منافع ملی ایران تفاوت چندانی نمی‌کند و اساساً نظام سیاسی امریکا متصلب‌تر از آن است که تغییر یک رئیس‌جمهور سیاست‌های کلان و اصول حاکم بر رفتار این دولت در عرصه بین‌الملل را دستخوش تغییر کند. بااین‌حال، برای برخی در تهران باز‌ها و کبوتر‌ها (یا به بیان معروف ادبیات امریکا، الاغ‌ها و فیل‌ها) متفاوت‌اند و تمایلی مثلاً به نامزد‌های دموکرات دارند. 

ادامه راه ناتمام سراج

چهل روز از درگذشت مرحوم دکتر رضا سراج، سخنگو و معاون سابق دبیرخانه شعام گذشت. او که در این چندماه اخیر با بیماری سختی دسته و پنجه نرم می‌کرد، در طول دو دهه اخیر بخش مهمی از تمرکز و توجه خود را در حوزه مطالعاتی و مدیریتی، معطوف به حوزه جنگ نرم و به‌ویژه مواجهه با جنگ شناختی دشمن کرده بود. مطالعه آثار قلمی و پژوهشی به‌جای‌مانده از او، به‌خوبی تسلط و اشراف او را به این حوزه روشن می‌کند. آخرین مسئولیت وی نیز در واقع فرصتی برای تعریف و هدایت اقدامی ملی در جنگ ترکیبی بود که متأسفانه به دلیل رحلت نابهنگام وی ناتمام ماند. اما مسئله مهم و راهبردی مقابله با جنگ شناختی و امنیت روانی جامعه هنوز بر زمین مانده است. 

ایستادگی عمومی در کنار حزب‌الله

یک ماه از صدور پیام رهبر معظم انقلاب‌اسلامی درباره حوادث لبنان می‌گذرد که در فراز پایانی آن خطاب به عموم مسلمین مرقوم داشتند: «بر همه مسلمانان فرض است که با امکانات خود در کنار مردم لبنان و حزب‌الله سرافراز بایستند و در رویارویی با رژیم غاصب و ظالم و خبیث آن را یاری کنند.» در طول یک ماه اخیر بحث‌های فراوانی در مورد چگونگی عمل به این فرمان معظم‌له در میان علاقه‌مندان به انقلاب‌اسلامی و مقاومت درگرفته و این پرسش مطرح بوده که چگونه می‌توانیم حزب‌الله را در رویارویی با رژیم صهیونی یاری کنیم؟

جنگ با فراموشی

از همان روز‌های نخست بعد از طوفان الاقصی که صهیونیست‌ها دیوانه‌وار و عصبی با حمایت مستقیم امریکا و اروپا به غزه یورش بردند تا به خیال خود پرونده حماس و مقاومت را برای همیشه ببندند، زمزمه این سؤال مطرح شد که با توجه به خوی توحش و کشتار رژیم صهیونی، این عملیات به مصلحت بود و در واقع به پیامد‌های بعدی‌اش می‌ارزید؟ این سؤال همچنان مطرح بود و میزان مطرح‌شدنش رابطه مستقیمی با شتاب ماشین کشتار صهیونیست‌ها داشت و اکنون نیز بعد از یک‌سالگی طوفان، کشیده شدن شعله‌های جنگ به لبنان و شهادت سنوار باز هم مطرح می‌شود. 

ما و سرنوشت رژیم‌صهیونیستی

اینک برای بسیاری این سؤال مطرح است که جمهوری اسلامی و محور مقاومت بالاخره در مواجهه نهایی با رژیم صهیونیستی چه خواهد کرد و آیا احتمال دارد با عملیات نظامی گسترده طومار اشغالگران قدس را در هم بپیچد؟

مظاهر قدرت سخت و نرم انقلاب‌اسلامی

در هفته‌ای که گذشت دو یوم‌الله را پشت سر گذاشتیم، روز‌هایی که به فضل الهی اراده مؤمنین ظهور و بروز یافت و جبهه حق قدرت‌نمایی کرد. یوم‌الله نخست با شلیک ده‌ها موشک سپاه پاسداران انقلاب‌اسلامی تحقق یافت که هم دشمن صهیونیستی را عقب راند و هم دل‌های مؤمنان و مستضعفان را در اقصی‌نقاط عالم شاد کرد. از همه زیباتر فریاد پر از هیجان کودکان فلسطینی در غزه و کرانه باختری بود که با شمارش این شهاب‌های آسمانی، آن‌ها را بسان ستاره‌های بخت رهایی این سرزمین غصب‌شده می‌دیدند. 

گفتگوی دکتر اخوان مدیرمسئول روزنامه جوان با برنامه تلویزیونی «به افق فلسطین»

خدای «سید» که هست!

در آن صبح تابستانی دو شنبه در شهریورماه، جمعی از مردم تهران به جماران آمده بودند تا مصیبت تازه را به امام و مقتدای‌شان تسلیت بگویند. هوا هنوز گرم نشده بود که امام (ره) به جمع‌شان آمد و روی صندلی همیشگی خود نشست. در چشمانش غم بزرگی هویدا بود، غمی که آن سال هر روز با غمی دگر تازه می‌شد. بعد از بسم‌الله با این جمله شروع کرد که «انالله و انا الیه راجعون» و هنوز در میانه جمله استرجاع بود که بغض جمعیت ترکید و امام نیز به‌سختی این جمله را به پایان برد. جمع داغداری که برای تسلای دل امام‌شان سراغش آمده بودند، اینک کوهی استوار می‌دیدند که در هشتمین دهه عمر خود با اقتدار از آن تابستان سخت عبور کرده بود؛ تابستانی که به بهای جان ده‌ها نفر از اصحاب امام و انقلاب اینک در واپسین ماه خود قرار داشت.  

امتداد منازعه در سطح راهبردی

پس از حملات تروریستی اخیر رژیم صهیونیستی به جنوب لبنان، بار دیگر این سؤال مطرح شد که پاسخ مقاومت و به‌ویژه حزب‌الله به این شرارت‌ها چه خواهد بود و حتی پرسش برخی این بود که چرا مقاومت به عملیاتی دست نمی‌زند که ریشه شرارت خشکانده شود و به‌اصطلاح بازدارندگی ایجاد شود. برای پاسخ به این سؤال باید به یاد آورد که منازعه راهبردی با نظام سلطه مربوط به امروز و حتی امسال نیست و روندی ۴۵ساله دارد و از تعطیلی سفارت صهیونیست‌ها در تهران و اخراج مستشاران امریکایی از ایران شروع و خیلی زود به منطقه کشیده شد. در طول دهه ۶۰ به‌رغم گرفتاری ایران در جنگ تحمیلی حزب بعث، ضرباتی مهم و فراموش‌نشدنی به صهیونیست‌ها و امریکایی‌ها در لبنان وارد شد و پس از پایان دفاع مقدس تمرکز بیشتری بر تضعیف قدرت نظام سلطه در منطقه، به‌ویژه در جهت تحقق آرمان قدس شریف ایجاد شد. در مقابل امریکایی‌ها بعد از ۱۱ سپتامبر از طرح خاورمیانه بزرگ رونمایی کردند که تغییر اساسی ژئوپلیتیک منطقه را دنبال می‌کرد و کلید سلطه بلامنازعه صهیونیست‌ها بر منطقه بود. باوجود لشکرکشی گسترده امریکایی‌ها و ناتو به منطقه و هزینه‌کرد بیش از ۷تریلیون دلار در منطقه در طول دو دهه عملاً نه‌تن‌ها جغرافیای سیاسی منطقه به سود غرب تغییر نکرد، بلکه محور مقاومت عینیتی بیشتر یافت و با نابودی حکومت داعش عملاً نشان داد قدرت شکل‌دهی به ترتیبات امنیتی و سیاسی جدید در منطقه را دارد. 

معادله سلطه فناورانه

مطالعه تاریخ پانصدساله اخیر نشان می‌دهد، یکی از مهم‌ترین پیشران‌های توسعه نفوذ و قدرت استعمارگران، دانش و به‌ویژه فناوری بوده است. توسعه دریانوردی نوین مسیر ورود غربیان به سرزمین‌های دیگر را هموار کرد، ماشین چاپ اندیشه غرب را به جهان بسط داد، تسلیحات گرم، سلطه نظامی آن‌ها را بر اقصی‌نقاط عالم گسترش داد و فناوری‌های دیگر، غرب را قدرت برتر اقتصادی و سیاسی دنیا کرد. در ادوار اخیر فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی همین نقش را ایفا کرده و عملاً مرز‌های سیاسی و استقلال ملت‌ها را کمرنگ کرده است. 

مصائب رشته یک‌درصدی

در روز‌های انتخاب رشته داوطلبان کنکور سراسری، نکته قابل‌تأملی که به چشم می‌خورد، نسبت غیرمتعارف داوطلبان گروه آزمایشی علوم تجربی است. آمار‌ها نشان می‌دهد که از حدود یک‌میلیون نفر داوطلب شرکت‌کننده کنکور امسال، قریب به ۵۰ درصد آنان یعنی ۵۰۰ هزار نفر در گروه تجربی شرکت کرده‌اند. جالب است که ۲۰ سال قبل که در قله جمعیتی کنکور قرار داشته‌ایم، نسبت داوطلبان گروه تجربی ۳۰ درصد از کل شرکت‌کنندگان بوده است. چه اتفاقی افتاده است که این نسبت به‌تدریج به‌هم‌خورده و نیمی از کنکوری‌ها در تجربی شرکت کرده‌اند؟

 دو خوانش انحرافی از فهم عدالت

مطالبه عدالت از جمله شعار‌ها و اهداف عالی انقلاب‌اسلامی بوده و در طول عمر جمهوری اسلامی بار‌ها در کلام مسئولان کشور از سلایق و طیف‌های متنوع فکری مطرح بوده است. اما به نظر می‌رسد شاهد نوعی اشتراک لفظی در خصوص عدالت بوده‌ایم و آنچه گاه مقصود از عدالت و عدالت‌خواهی بوده، لزوماً با مفهوم اسلامی عدالت منطبق نیست. 

«ره‌نامه نبرد نرم» راهی بازار نشر شد

کتاب «ره‌نامه نبرد نرم» با موضوع اصول و فنون جنگ نرم از دیدگاه رهبر معظم انقلاب‌اسلامی، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای منتشر گردید.