پیروزی انقلاب‌اسلامی در ۲۲بهمن ۱۳۵۷، نقطه عطفی در روابط خارجی ایران و به‌ویژه ایران و امریکا پدید آورد. اگر در طول ۱۵۰سال پیش از آن قدرت‌های بزرگ جهانی توانسته بودند اراده خود را بر حاکمان تهران تحمیل کنند، به‌طور مشخص در ۲۵ سال پایانی عمر رژیم پهلوی سفارت امریکا در تهران در واقع تعیین‌کننده اصلی مقدرات کشور بود. ناگهان اراده مردم ورق را برگرداند. به‌این‌ترتیب مهم‌ترین پرسش پیش روی کاخ سفید آن بود که در شرایط جدید تا چه حد تحقق بیشینه منافع امریکا ممکن است.
استعمارگران در مواجهه با سرزمین‌های هدف استعمار با ترفند‌های مختلفی وارد می‌شده‌اند و در این میان برای کنار زدن ملت‌هایی که سابقه تمدنی داشتند، راهبرد «تحقیر» را در پیش می‌گرفتند. تحقیر ملت ایران با این هدف دنبال می‌شد تا اندک زمینه‌های ایستادگی اجتماعی در برابر استعمار و سلطه بیگانه از میان برود. به‌طور مشخص مطالعه تاریخ معاصر نشان می‌دهد که از ابتدای قرن سیزدهم هجری شمسی خورشید عزت ملی ایرانیان رو به غروب نهاد و متأسفانه دو سلسله حاکم بر این سرزمین یعنی قاجار و پهلوی نه‌تنها در مقابل این انحطاط مقاومتی نکردند، بلکه خود به نحوی شتاب‌دهنده این تحقیر ایرانیان نیز بودند.
هرچند در تاریخ از رخ‌داده‌ها سخن به میان می‌آید، اما بیایید یک‌بار هم که شده از فرض تحقق‌نایافته بگوییم. مثلاً اگر شاه مخلوع در ۲۶ دی‌ماه ۱۳۵۷ از ایران فرار نمی‌کرد یا کودتای ژنرال هایزر امریکایی ماجرای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ را برای او تکرار می‌کرد و پیروزمندانه به ایران بازمی‌گشت چه می‌شد؟ طبیعی است که با وجود بیماری‌های متعدد و ناشناخته احتمال زنده‌ماندن شاه چیزی بیش از عمر واقعی‌اش زیاد نبود، اما درهرحال اگر فرضاً چنبره سلطنت خاندان پهلوی بر ایران ادامه می‌یافت، اکنون در چه وضعیتی بودیم. مهم‌ترین مبنای ما برای پاسخ به این پرسش نوع حکمرانی و روند‌های حاکم بر ایران دوره پهلوی، خصوصاً در ۱۵ سال پایانی آن است.
به آن‌ها گفته بودند که کار جمهوری اسلامی تمام است و چند روز که به خیابان بیایید و چند سطل آشغال که آتش بزنید، «این‌ها رفتنی هستند!» چند روز که گذشت و دیدند اوضاع آن‌طور که گفته بودند نشد، به ذهنشان رسید که بگویند «خب، باید همان کار‌ها را که آن‌ها در پاییز ۱۳۵۷ کردند، شما هم بکنید، تا بروند!» این بود که رفتند روی پشت‌بام و شعار دادند، منتها، چون شعار‌ها هم اثری نداشت، به سمت فحاشی رکیک رفتند تا از این ستون بلکه فرجی شود. به همین‌جا هم منتهی نشد، رفتند نعل‌به‌نعل هرچه را که در پاییز سال ۵۷ رخ داده بود ناشیانه شروع به کپی‌برداری کردند: سرودسازی و سرودخوانی، شعارنویسی و... اما ذره‌ای هم به ذهنشان خطور نکرد که چرا حتی یک‌دهم آن جمعیت گسترده‌ای را که مثلاً در تاسوعا و عاشورای ۵۷ به خیابان‌های تهران آمد، نتوانستیم به خیابان بکشانیم؟!
