۴ سال از گام دوم گذشت
چهارمین سالگرد صدور بیانیه «گام دوم انقلاب اسلامی» را در حالی پشت سر گذاردیم که اکنون مهمترین پرسش در برابر ما آن است که تا چه میزان به رسالت واقعی آن، یعنی تحقق عینی در جامعه نزدیک شده‌ایم. این پرسش از آن‌رو مهم است که بیانیه گام دوم –آن‌گونه که انتظار می‌رفت- قرار نبود صرفاً بیانیه‌ای تشریفاتی به مناسبت چله انقلاب اسلامی باشد. آن‌گونه که شخص رهبر معظم انقلاب بعداً تصریح کردند، چهار نکته‌ای که در این بیانیه بر آن تأکید شده بود، عبارتند از: «عظمت حادثه انقلاب»، «عظمت راه طی‌شده و کارکرد انقلاب تا امروز»، «عظمت چشم‌اندازی است که باید به آن برسیم» و «عظمت نقش نیروی جوان متعهّد».
رهبر معظم انقلاب اسلامی هفته گذشته در بیانات خود در دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین (ع) از «گفتمان نوین اسلامی» سخن گفتند و فرمودند: «امروز دنباله حرکت انقلاب عظیم اسلامی، پرچم دست شما است. کدام پرچم؟ پرچم «گفتمان نوین اسلامی» که برای سعادت بشریت کارگشا و رهنما است. این را همه بدانند؛ گفتمان اسلامی برای همه انسان‌ها و برای انسانیت راهگشا است. این گفتمان، در اختیار جوانانِ امروز است؛ این گفتمان نو و پُرکشش و پُرجاذبه را انقلاب اسلامی به رهبری امام بزرگوار ما به‌وجود آورد، آن را در اختیار این ملت قرار داد؛ این ملت هوشمند، هوشیار، قدردان، آن را گرفتند و مغتنم شمردند، از آن پاسداری کردند تا امروز و فداکاری ملت ایران که یکی از مهمترین مظاهر آن، دفاع مقدس بود، توانست امروز این پرچم را بلند کند.»
چند روز پس از غائله‌ی چهاردهم اسفند 1360، شهید مظلوم آیت‌الله دکتر بهشتی در نامه‌ای به مراد خویش امام راحل (ره) از حقایقی پرده برداشت که هنوز هم شنیدنی است. هرچند خط کلی این نامه مربوط به مقطع خاص زمانی جریانات سیاسی پیرامون بنی‌صدر است، اما در درون این نامه، نوعی جریان شناسی معرفتی گفتمانی به چشم می‌خورد که هنوز هم ارزش بررسی و تأمل دارد.
روند حرکت طیفی از گروه‌های سیاسی نزدیک به «سید محمد خاتمی» که در گذشته با عنوان «چپ» شناخته می‌شدند و اکنون با عناوینی هم‌چون «اصلاح‌طلبان» و «دوم خردادی‌ها» از آن‌ها یاد می‌شود در سپهر سیاسی کشور هر روز شتاب می‌گیرد و بسیاری از تحلیل‌گران این را به عنوان نشانه‌ی تمایل اینان برای بازگشت به قدرت تفسیر می‌کنند. اما آن چه در این میان مهم می‌نماید بررسی گفتمان و پیام بنیادینی است که این جریان آن را برای پر کردن سبد خود از آرای مردم مهیا و معرفی می‌نماید و نیز هویت حقیقی این طیف که در این نوشتار به طور مختصر به آن پرداخته خواهد شد.