اینک نوبت جوانان است

تأکید اخیر رهبر معظم انقلاب اسلامی در حکم آغاز کار دوره جدید کاری شورای عالی انقلاب فرهنگی بر موضوع حمایت از فعالیت‌های خودجوش جبهه جوانان مؤمن و رویش‌های فرهنگی انقلاب اسلامی، علاوه بر آن که به عنوان یک سیاست کلان و مبنای راهبرد فرهنگی نظام اسلامی تلقی می‌شود، از جنبه‌های دیگری نیز در خور تأمل و مداقه است.
نگاهی به بیانات و پیام‌های راهبردی معظم له، خصوصاً در تخاطب مسئولان و کارگزاران نظام اسلامی نشان از تأکید مکرر ایشان در خصوص اهمیت جبهه جوانان و رویش‌های انقلاب دارد که این مسئله از جنبه‌های مدیریت کلان و راهبری کلی نظام نیز حامل پیام‌های مهمی است:
1- نسل اول انقلاب اسلامی که در پیروزی انقلاب نقش اصلی را ایفا کرد در سال‌های اخیر به تدریج از مدیریت‌های اجرایی کشور خارج شده و جای خود را به نسل دوم انقلاب سپرده است. این در حالی است که نسل دوم انقلاب نیز به واسطه شرایط خاص ابتدای انقلاب، خیلی زود و در عنفوان جوانی وارد حوزه مدیریتی راهبردی کشور شده بود و از این جهت اکثراً مدیران نسل دوم انقلاب اکنون در دهه چهارم عمر مدیریتی خویش هستند. با توجه به استانداردهای معمول دنیا، بخش عمده‌ای از این مدیران دیگر آمادگی پذیرش فعالیت‌های اجرایی پر تحرک را نداشته بنابراین به نظر می‌رسد در سال‌های پایانی دهه چهارم انقلاب اسلامی، نظام اسلامی، ناگزیر از یک گردش مدیریتی و نخبگانی در سطوح میانی به سوی نسل سوم انقلاب اسلامی است.
2- از سویی نسل سوم انقلاب، اولین نسلی است که کل دوره حیات خود را در طول عمر نظام جمهوری اسلامی گذرانده و تحت چارچوب‌های تربیتی این نظام رشد و پرورش یافته است. از این رو به نظر می‌رسد، نسل سوم را حقیقتاً می‌توان اولین ثمرات انقلاب اسلامی دانست. این نسل، نسلی است که شبیخون بی‌سابقه فرهنگی غرب را تجربه کرده و به رغم فشار ابزارهای تهاجم نرم جدید، اگر از مؤلفه‌های مؤمنانه بیشتر از نسل‌های قبلی برخوردار نباشد، قطعاً کمتر نیست. مروری بر اقبال وسیع نسل جوان به مناسک عبادی همچون اعتکاف، احیای شب‌های قدر و. . . و نیز مظاهر فرهنگی انقلابی همچون اردوهای جهادی و راهیان نور خود بهترین شاخص را برای ارزیابی این نسل در اختیار می‌گذارد.
3- شرایط خاص و ویژه کشور در مواجهه با یک جنگ تمام عیار اقتصادی و فرهنگی که از دشمن بر ما تحمیل شده است، نیز خود عامل تأکید دیگری بر لزوم بهره‌گیری از این نسل راهبردی است. ابتکار عمل دشمن در به‌کارگیری آخرین تاکتیک‌ها و فنون جنگ نرم و اقتصادی، حضور نسلی مؤمن، تربیت یافته در بستر انقلاب اسلامی، با نشاط، پر جنب و جوش و متخصص است که نه تنها بتواند تحرکات دشمن را زیر نظر بگیرد و برای مقابله با آن چاره اندیشی کند، بلکه با «تفرس عالمانه و مؤمنانه» اقدامات و راهبردهای دشمن را پیش بینی کند.
4- ابتکار عملی که نسل جوان مؤمن و متخصص در سال‌های اخیر چه در عرصه‌های پیشرفت‌های علمی و فناورانه و چه در فعالیت‌های خودجوش فرهنگی رسانه‌ای از خود بروز داده‌اند، خود کارنامه‌ای قابل اعتماد از این نسل در جهت تحقق اهداف عالی انقلاب اسلامی، چه در مقطع کنونی و چه اثرات و نتایج آن در بلندمدت به نمایش گذارده است.
همه تحلیل‌ها، مؤید یک نکته عمیق و راهبردی است و آن اینکه پیشرفت و اعتلای کشور در گرو بها دادن حقیقی به نسل جوان خصوصاً در مدیریت‌های میانی و حتی کلان و سپردن امور اجرایی کشور به نسل سوم انقلاب اسلامی است. هزار نکته باریک‌تر از مو، اما درست همینجاست که دقیقاً در زمانه‌ای کشور بیش از همیشه به نیروی پرنشاط جوانی نیازمند است، حتی در لایه‌هایی از نخبگان کشور، تمایل زائدالوصفی برای بازگشت مدیران نسل اول به چشم می‌خورد.
فارغ از نگاه‌های سیاسی و جناحی، نگاهی عملی به تغییرات مدیریتی در یک سال گذشته کشور به خوبی نشان می‌دهد که میانگین سنی مدیران جدید چند سال بیشتر از مدیران پیشین است و متأسفانه بیشتر این تغییرات در قوه مجریه بوده است. حتی اگر به آمارها نیز دسترسی نداشته باشیم، نگاهی به ترکیب سنی هیئت وزیران به عنوان عالی‌ترین سطح مدیریت اجرایی، به خوبی نشانگر این خبر ناگوار است که به جای آنکه با گذشت زمان، نسل جوان‌تر مدیران، کرسی‌های اجرایی را در دست بگیرند، نسل قبلی که بعضاً حتی چندین سال از بازنشستگی‌شان نیز می‌گذرد، تاب خانه‌نشینی نیاورده و به میزهای خود مراجعت کرده‌اند.
به هیچ عنوان نمی‌توان و نباید تجربه‌ها را نادیده گرفت و مقصود نگارنده این نیست که از ظرفیت مدیران مجرب و توانمند متعهد به نظام و انقلاب بهره‌گیری نکرد. اما نیاز به اثبات ندارد که مدیریت اجرایی، مستلزم نشاط و پویایی‌ای است که در نسل‌های گذشته تقریباً پایان پذیرفته است. با اندکی تدبیر صحیح می‌توان در سمت‌های مشاوره‌ای و برخی حوزه‌های تصمیم‌گیری کلان از ظرفیت مدیران مجرب و متعهد بهره جست و ظرفیت مدیریت اجرایی را برای مدیران جوان خالی کرد.
فراموش نکنیم تربیت مدیر نیاز به اعطای فرصت مدیریت دارد و قطعاً اگر فرصتی که به واسطه فروپاشی رژیم ستمشاهی و نیز تأسیس نهادهای انقلابی در سال‌های ابتدای پیروزی انقلاب برای نسل اول و دومی که عمدتاً فاقد هرگونه تجربه مدیریت بودند، پیش نمی‌آمد، امروز نسلی از مدیران کارآزموده و توانمند در حوزه‌های گوناگون را در اختیار نداشتیم. اگر مدیران نسل اولی و نسل دومی، فرصتی را که انقلاب، سه دهه پیش سخاوتمندانه در اختیارشان گذارد، از نسل جوان دریغ ورزند، به زودی شاهد حادثه ناگوار توقف تربیت مدیران برای آینده کشور خواهیم بود که تبعات سنگین و جبران‌ناپذیری برای کشور و نظام به همراه دارد.

همین مطلب:

روزنامه جوان-اینک نوبت جوانان است