فرصت 40 سالگی انقلاب 

کمتر از سه ماه تا چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب کبیر اسلامی باقی نمانده، بدین ترتیب انقلاب ۴۰ ساله می‌شود. عدد ۴۰ در فرهنگ‌های گوناگون حامل معانی و مفاهیم پرارزشی است و در سنت‌های الهی و اسلامی نیز در قالب‌های به خصوصی تبلور یافته است. بعثت پیامبر اعظم (ص) در ۴۰ سالگی، توقف ۴۰ روزه حضرت موسی در میقات، اربعین شهادت حضرت اباعبدالله (ع)، سرگردانی ۴۰ ساله بنی‌اسرائیل و ... نشانه‌های متعددی هستند که نشان می‌دهد عدد ۴۰ در کالبد زمان، معنای ویژه‌ای دارد. طبعاً کشف راز و بطن حقیقی این معنا در توان و بضاعت نگارنده نیست و اصولاً موضوع این نوشتار نیست.

پیشرفت منهای برجام

مسئله پیشرفت، تعالی‌جویی و تلاش در جهت حرکت به سمت جلو، در نهاد فطری انسان نهادینه‌شده است و در دوران معاصر با تکیه هر چه بیشتر بر دانش و تفکر، این امر بیشتر موردتوجه قرارگرفته است. در این زمان، از تک‌تک آحاد بشریت گرفته تا مجموعه جامعه انسانی، مقوله «پیشرفت» را برای خود هدفی اساسی دانسته و چنین گمان می‌رود که گام برنداشتن یک جامعه در جهت پیشرفت به‌منزله مرگ تدریجی و نابودی آن جامعه خواهد بود. پیشرفت از مفاهیمی است که هر جامعه‌ای بر اساس مبانی معرفتی، فلسفی و اخلاقی خود برداشت خاصی از آن دارد. در فرآیند پیشرفت و تکامل و هدف‌گذاری و تعیین مقصد برای آن، جهان‌بینی حاکم بر جامعه نقش بسزایی دارد. اگر جامعه‌ای دارای بینش مادی باشد، اهداف زندگی را محدود به جنبه‌های مادی می‌داند و گزینش خود را در همین راستا انجام می‌دهد و پیشرفت را حرکتی در جهت اهداف خود تعریف می‌کند. در این نگاه، هر چیزی که محدودیت مادی ایجاد نماید و برای امیال و خواسته‌های مادی مانع محسوب شود، ضد توسعه قلمداد می‌شود.

الزامات تحقق سیاست خارجی انقلابی

رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار وزیر امور خارجه، سفیران و مسئولان نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور ضمن توصیه‌های گوناگون به مقوله مهم «رویکرد انقلابی در سیاست خارجی و دیپلماسی» پرداخته و فرمودند: «برخی به غلط، سخن از لزوم جدایی دیپلماسی از ایدئولوژی به میان می‌آوردند، در حالی‌که دیپلماسی ایدئولوژیک هیچ اشکالی ندارد و القای تقابل میان ایدئولوژی و منافع ملی، صحیح و منطقی نیست.» معظم له با تأکید بر اینکه هدف از تشکیل جمهوری اسلامی حفظ منافع ملی، استقلال، آزادی، عدالت اجتماعی، قدرت و امنیت ملی است، افزودند: «ایدئولوژی به دنبال تأمین و حفظ منافع ملی است و هویت یک ملت محسوب می‌شود.» حضرت امام خامنه‌ای، تحقق و بروز روحیه انقلابی را در تعاملات و رویکرد‌های دیپلماتیک ضروری دانستند و افزودند: «دیپلمات ایرانی باید به انقلاب افتخار کند و در تعاملات کاری او، «عزت، احساس اقتدار و اعتماد به نفس» به روشنی مشاهده شود که البته این رفتار و منش انقلابی با بیان حرف‌های نامعقول و ایجاد هیاهو کاملاً متفاوت است.»

استمرار و صیرورت انقلاب اسلامی

انقلاب اسلامی ایران صرفاً یک رویداد سیاسی نیست که در بهمن 1357 وقوع یافته باشد، بلکه آنچه در 22 بهمن روی داد نشانه و آغازگر راهی بود که داعیه‌ای بلند داشت و آرمان‌هایی متعالی را در سر می‌پروراند. گستره‌ زمانی این انقلاب به یک روز و یک سال و حتی یک نسل ختم نمی‌شود و جغرافیای آن به مرزهای ترسیم‌شده برای ایران اسلامی محدود نمی‌گردد. 

کارنامه نظام اسلامی در تحقق عدالت

رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت امام خامنه‌ای در بیانات خود در ابتدای سال 1397 فرمودند: «چند هفته‌ قبل گفتم در بحث عدالت عقبیم؛ عقیده‌ من همین است، منتها دیگران -بدخواهان- جور دیگری استفاده کردند؛ معنای این حرف را این قرار دادند که کشور در باب عدالت، هیچ حرکتی انجام نداده است؛ این خلاف واقع است. در باب عدالت کارهای بسیار زیادی انجام گرفته، کارهای بسیار خوبی انجام گرفته است، منتها این، آن عدالتی که ما دنبالش هستیم و آرزوی ملّت مسلمان است نیست، با آن فاصله دارد؛ وَالّا اگر شما مقایسه کنید کشور ما را با دوران قبل از انقلاب... جمهوری اسلامی با وجود همه‌ فشارهایی که داشته است، در تأمین عدالت کارهای بزرگی انجام داده است و پیشرفت‌های خوبی کرده است. »

عیدی چله انقلاب

چه زمانی عدالت بیشتر محقق بود؟

منافع ملی ما چگونه تعریف می‌شود؟

آتش‌به‌اختیار به چه معناست؟

پاسخی که امریکا از خیابان‌های ایران شنید

حماسه حضور میلیونی مردم در راهپیمایی 22 بهمن امسال، فراتر از آن است که در ظرف یک تحلیل یا یادداشت بگنجد و تک‌تک لحظات، شعارها، شعارنوشته‌ها و دست‌نوشته‌ها و ... حامل پیام‌های مهمی بود که قطعاً ارزش تحلیل و بررسی در جای خود دارد، اما نکته‌ای که در راهپیمایی امسال پررنگ و برجسته بود، پاسخ محکمی بود که مردم ایران به یاوه‌گویی‌ها و زیاده‌خواهی‌های رژیم ایالات‌متحده امریکا دادند. همین چند روز پیش بود که رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت امام خامنه‌ای در جمع فرماندهان و کارکنان نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به مواضع گستاخانه رئیس‌جمهور جدید امریکا فرمودند: «[رئیس‌جمهور امریکا] می‌گوید از او تشکر کنید، از من هم بترسید! نه از شما هم نمی‌ترسیم. روز بیست‌ودوّم بهمن، مردم جواب این تهدیدها و این حرف‌ها را در خیابان خواهند داد؛ نشان می‌دهند که ملّت ایران در مقابل تهدید چه موضعی می‌گیرد.»

وظیفه حمایت از جوان‌های مؤمن و انقلابی

رقابت گفتمان‌ها و نیاز امروز

فراز و فرود گفتمان‌های سیاسی ایران معاصر در چند دهه اخیر، پرونده مطولی است که تحقیق و مداقه در باب آن به مجالی فراخ و تأملی چندوجهی و فرادانشی در حوزه‌های تاریخ، جامعه‌شناسی و جریان‌شناسی سیاسی می‌طلبد، اما بسیاری این مدعا را می‌پذیرند که دگرگونی‌های گفتمانی با جابه‌جایی‌های در قدرت رابطه‌ای نزدیک و مستقیم داشته است. به‌بیان‌دیگر تغییرات سپهر گفتمان سیاسی و اجتماعی در چند دهه اخیر در کشورمان یا متأثر از تغییرات سیاسی پساانتخاباتی بوده یا  آنکه این تغییرات گفتمانی، نتیجه انتخابات و به‌تبع آن روند سیاسی جدیدی را رقم‌زده است.

نقشه راه تحول توانمندساز بسیج

رهبر معظم انقلاب اسلامی در هفته بسیج در دیدار بسیجیان به بیان محورهایی در جهت نقش‌آفرینی و توانمندسازی هرچه بیشتر این نهاد مردمی پرداختند. مروری گذرا بر این محورها نشان می‌دهد، می‌توان نقشه راه تحول بسیج با سمت‌وسوی توانمندی را از آن استخراج کرد. ازاین‌رو نگاهی گذرا بر این محورها خواهیم داشت

اربعین، رستاخیز اسلام انقلابی

از جمله ویژگی‌های بارز نهضت حسینی، بعد احیاگرانه آن بوده است، به‌گونه‌ای که می‌توان با قطعیت گفت یکی از اهداف حضرت اباعبدالله‌الحسین(ع) احیای اسلام ناب محمدی(ص) پس از گذشت پنج دهه از رحلت پیامبر بود. نگاه تاریخی به حوادث عاشورا و پس ‌از آن نیز نتیجه‌بخش بودن این جهاد را نمایان می‌سازد، چنانکه قیام حضرت سیدالشهدا(ع) آغازگر بیداری بزرگی در جهان اسلام بود که تا سال‌ها، ظلمه طاغوت را به چالش کشید.

خطر براندازی گفتمانی نظام اسلامی

یکی از ویژگی‌های خاص انقلاب اسلامی، متکی بودن آن به فطرت الهی انسان و انگیزش‌های ناشی از آن است و همین امر سبب تسری فوق‌العاده پیام و گفتمان این انقلاب در داخل و خارج از مرزهای جغرافیایی ایران اسلامی شده است. در حالی که بیشتر دگرگونی‌های سیاسی قرن بیستم ماهیتی خشونت‌بار داشت و بعضاً همراه با جبر فیزیکی بود، اما انقلاب اسلامی در مسیری متفاوت، از درون قلب‌ها جوشید. همین خاستگاه بود که بعدها در نظام اسلامی نیز تبلوریافته و عامل پایایی و اقتدار نظام گردید.

تجربه، سنگ محک تکیه به غرب

امروز، به‌کرات سخن از توسعه به میان می‌آید و عده‌ای نیز برای مدل‌سازی آن نظریه‌پردازی می‌کنند. در میان نظرگاه‌های این حوزه می‌توان رهیافتی را شناسایی کرد که با تقسیم‌بندی جهان به توسعه‌یافته، درحال‌توسعه و توسعه‌نیافته این مفهوم را القا می‌کند که کشوری توسعه‌یافته به شمار می‌رود که دارای فرهنگ، آداب، رفتار و جهت‌گیری سیاسی با مختصات غربی باشد. بر این اساس درحال‌توسعه یعنی کشوری که در حال غربی شدن است و توسعه‌نیافته یعنی کشوری که در مسیر غربی شدن قرار ندارد. ملاک این تقسیم‌بندی نه برخورداری از دانش و فناوری پیشرفته، بلکه برخورداری از فرهنگ و ارزش‌های غربی و حرکت در مسیر کسب آنها است. در این راستا، ایده توأم بودن فرهنگ و فناوری را مطرح نمودند. مدعای این ایده این بود که یا باید فناوری را با فرهنگ پذیرفت یا هر دو را رد کرد و چون فناوری از غرب می‌آید، باید فرهنگ هم از غرب بیاید.

حج «ابراهیمی» تعطیل‌بردار نیست!

یکی از دستاوردهای مهم و البته پابرجای انقلاب ‌اسلامی دمیدن روحیه انقلابی و پویایی به همه چارچوب‌های دینی و مناسک شرعی بود که می‌توان آن را نوعی احیاگری و بازگشت به نسخه اصل و ناب معارف اسلامی دانست. به‌عبارت‌ دیگر اگرچه سال‌ها دسایس طواغیت و غفلت‌های افراد سطحی و منفعت‌طلب سبب شده بود تا بعضاً زنگارهای نفسانی و باطل بر برخی شعائر دینی بنشیند و حتی گاه آن را در 180 درجه نقطه مقابل آن هدفی که شارع مقدس تعقیب می‌کرده، قرار دهد، اما دم مسیحایی انقلاب و خصوصاً معمار کبیر آن، علاوه بر زنگارزدایی مسیر بازگشت به فطرت الهی را باز نمود.

حماسه‌ای که امیدهای دشمن را به یأس بدل کرد

راهپیمایی سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، میعادگاه سالانه تجدید میثاق با آرمان‌های انقلاب اسلامی و راه شهدا به شمار می‌آید و به همین دلیل طی این سال‌ها تا حدودی به یک شاخص برای پایایی و پویایی این اصول و ارزش‌ها تبدیل‌ شده است. طی سالیان متمادی نظام سلطه از طریق رسانه‌های خود و نیز جریان‌های وابسته و نفوذی تلاش کرده است این حضور خالی از روح انقلابی گردد و البته این امید هرساله پس از 22 بهمن به یأس مبدل می‌شود.

دولت یازدهم و جوانان انقلابی

رهبر معظم انقلاب اسلامی، هفته گذشته در جمع اقشار مختلف مردم با معرفی «حفظ روحیه انقلابی‌گری» در مردم و به خصوص در جوان‌ها به‌عنوان یکی از مهم‌ترین راه‌های تقویت درونی، فرمودند: «سعی دشمنان این است که جوان ما را لاابالی بار بیاورند، نسبت به انقلاب بی‌تفاوت بار بیاورند، روحیه حماسه و انقلابی‌گری را در او بکشند و از بین ببرند؛ جلوی این باید ایستاد. جوان، روحیه انقلابی‌گری را باید حفظ کند و مسئولان کشور جوان‌های انقلابی را گرامی بدارند؛ این‌همه جوان‌های حزب‌اللهی و انقلابی را برخی از گویندگان و نویسندگان نکوبند به اسم افراطی و امثال اینها. جوان انقلابی را باید گرامی داشت، باید به روحیه انقلابی‌گری تشویق کرد؛ این روحیه است که کشور را حفظ می‌کند، از کشور دفاع می‌کند؛ این روحیه است که در هنگام خطر به داد کشور می‌رسد. سه عامل اساسی اقتدار ملّی اینها است: اقتصاد قوی و مقاوم، علم پیشرفته و روزافزون و حفظ روحیه انقلابی‌گری در همه به خصوص در جوان‌ها؛ اینها است که می‌تواند کشور را حفظ کند؛ آن‌وقت دشمن مأیوس خواهد شد.»
اشاره معظم‌له نخست به اینکه مسئولان کشور باید جوان‌های انقلابی را گرامی بدارند و نیز دوم آنکه برخی این قشر از مردم را با برچسب «افراطی» نکوبند، اشاره لطیفی است به رویکردی ناصواب در برخی تریبون‌های رسمی خصوصاً برخی از مسئولان که به‌جای تکریم جبهه جوانان مؤمن انقلابی، با زدن این قبیل برچسب‌های مخرب، تلاش می‌کنند آنها را به حاشیه ببرند.

پرچم گفتمان نوین اسلامی

رهبر معظم انقلاب اسلامی هفته گذشته در بیانات خود در دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین (ع) از «گفتمان نوین اسلامی» سخن گفتند و فرمودند: «امروز دنباله حرکت انقلاب عظیم اسلامی، پرچم دست شما است. کدام پرچم؟ پرچم «گفتمان نوین اسلامی» که برای سعادت بشریت کارگشا و رهنما است. این را همه بدانند؛ گفتمان اسلامی برای همه انسان‌ها و برای انسانیت راهگشا است. این گفتمان، در اختیار جوانانِ امروز است؛ این گفتمان نو و پُرکشش و پُرجاذبه را انقلاب اسلامی به رهبری امام بزرگوار ما به‌وجود آورد، آن را در اختیار این ملت قرار داد؛ این ملت هوشمند، هوشیار، قدردان، آن را گرفتند و مغتنم شمردند، از آن پاسداری کردند تا امروز و فداکاری ملت ایران که یکی از مهم‌ترین مظاهر آن، دفاع مقدس بود، توانست امروز این پرچم را بلند کند.»

ضربه متقابلی که ملت ایران زد!

انقلاب اسلامی چه در مرحله حدوث و چه در عصر تداوم، پیوندی وثیق با حضور مردمی داشته و تبلور این حضور را می‌توان در برهه‌هایی همچون انتخابات و البته راهپیمایی‌های ملی دانست. در میان مراسم انقلاب اسلامی، اما راهپیمایی بیست و دوم بهمن جایگاه ویژه‌ای داشته و دارد و تقریباً بسان سنجه‌ای است که جهانیان، همه‌ساله میزان همراهی امت با انقلاب و نظام را با آن ارزیابی کنند. علاوه بر اینها نکته‌ای دیگر که در فهم دقیق این راهپیمایی بروز و ظهور می‌یابد، از همزمانی این رویداد با تحولات داخلی و خارجی مرتبط با کشورمان و تأثیر و تأثراتی است که تحولات از این رویداد عظیم ملی می‌پذیرند.

جنبش دانشجویی در تراز انقلاب اسلامی

یکی از جنبش‌های اجتماعی هر جامعه‌ای که اتفاقاً نقش مهمی در مطالبه‌ آرمان‌ها و حق‌طلبی دارد، جنبش دانشجویی است. اقتضای عدالت‌خواهانه و حق‌مدارانه سن جوانی و نیز ورود به سن بلوغ سیاسی شرایطی را رقم می‌زند که اجتماع دانشجویان فعال و آرمان‌گرا، پیش‌برنده اهداف مصلحانه در جامعه باشد.

هندسه‌ای برای جهان پسا انقلاب اسلامی

یکی از ویژگی‌های خاص انقلاب اسلامی که آن را از بسیاری از تحولات سیاسی- اجتماعی جهان متمایز می‌نماید، تأثیرات و پیامدهای آن در ورای مرزهای جغرافیایی تحقق آن است. به این مفهوم که هرچند انقلاب اسلامی در داخل جغرافیای خاصی به نام ایران رخ داد و اتفاقاً اولین رهاورد آن یعنی نظام‌سازی سیاسی در همین نقطه به منصه‌ظهور رسید، اما با گذر زمان تبعاتی بسیار چشمگیرتر در خارج از مرزهای خود بروز داد. 

چرخش‌های 180 درجه‌ای

رهبر معظم انقلاب اسلامی چندی پیش در دیدار مسئولان جهاد دانشگاهی کشور به یکی از آسیب‌هایی که انقلاب اسلامی با آن مواجه شده است اشاره نمودند و فرمودند: «افرادی که روزی با انگیزه‌های تند انقلابی حرکت می‌کردند، اکنون دیدگاه‌های آنها 180 درجه تغییر کرده و حتی بینات انقلاب اسلامی برای آنها نامفهوم است. باید مراقب بود، این خصوصیات به مجموعه جهاد دانشگاهی راه پیدا نکند.»
واقعیت آن است که مسئله‌ای به نام «تجدیدنظرطلبی» یکی از آسیب‌های جدی است که حرکت انقلاب اسلامی در چند دهه اخیر بدان مبتلا شده است و می‌توان آن را مهم‌ترین آسیب درونی جبهه انقلاب دانست. تغییرات 180درجه‌ای در بینش، نگرش و رفتار برخی نخبگانی که خود بعضاً جزو داعیه‌داران اصلی آرمان‌های انقلاب بوده‌اند، کار را به جایی می‌رساند که صراحتاً از گذشته خود ابراز ندامت کرده و به تهیه‌کننده خوراک رسانه‌ای برای دشمن تبدیل می‌شوند.

جای خالی نسل سومی‌ها

تحقق آرمان‌های بزرگ نیازمند عزم راسخ و تلاش خستگی ناپذیر در زمانی طولانی مدت است. روشن است که اهداف بزرگ به راحتی و در کوتاه مدت تحقق نمی‌یابند. نیل به آرمان‌ها، خصوصاً در ابعاد ملی و جهانی گاه به گذشت ده‌ها سال و پا به کار بودن نسل‌های متمادی وابسته است. انقلاب اسلامی ایران، صرفاً یک دگرگونی در نظام سیاسی این کشور، نبود بلکه آرمان‌های عمیقی را دنبال کرده و می‌کند که برخی از آن‌ها نیازمند عزم خستگی ناپذیر چند نسل است.

 اکنون و در دهه چهارم انقلاب اسلامی، می‌توان با ارائه یک تحلیل نسلی به واکاوی نقش و جایگاه هر یک از نسل‌های فعال در این عرصه پرداخت.