پس از گذشت حدود یک سال از آخرین منازعه در قره‌باغ، بار دیگر توجه رسانه‌ها به این منطقه جلب شده است. در همان روز‌های جنگ سال گذشته (سپتامبر ۲۰۲۰) از جهت حرکت نیرو‌های دولت آذربایجان می‌شد حدس زد هدف اساسی این دولت از پیشروی بازپس‌گیری قره‌باغ کوهستانی نیست و هدف‌گذاری دیگری دارد. بیشتر مناطقی که آذربایجان در این جنگ از ارمنستان باز پس گرفتن مناطق خالی از سکنه جنوب قره‌باغ و عمدتاً در حاشیه مرز‌های جمهوری اسلامی ایران بود.
«دفاع مقدس» هشت‌ساله را بی‌شک باید نه‌تن‌ها یکی از مقاطع سرنوشت‌ساز در تاریخ معاصر ایران، بلکه برگی زرین و کم‌نظیر در دفتر قطور تاریخ این مرزوبوم دانست. آنگاه‌که یک ملت به پاخاسته در مقابل دنیای ظلم و جور خود را تنها و بی‌دفاع دید، سر خم نکرد و با اراده خود در مقابل متجاوزان تا بن دندان مسلح و مورد حمایت شرق و غرب ایستاد. همین اعتمادبه‌نفس ملی بود که عزت و پیشرفت را نصیب ایران کرد و هرچند ظاهراً جنگ تحمیلی در مرداد ۱۳۶۷ خاتمه یافت، اما دفاع مقدس ملت ایران استمرار یافت و به‌جرئت می‌توان ادعا کرد که این جریان در حال حرکت و این چشمه جوشان همچنان در حال قوی نمودن ایران و ایرانیان است. از منظری می‌توان دفاع مقدس را سرآغاز قوی شدن ایران و ایرانی دانست که نمونه‌های این رهاورد را در حوزه‌های مختلف می‌توان اشاره کرد:
از مهم‌ترین توصیه‌های اخیر رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار هیئت دولت سیزدهم، بازسازی انقلابی و عقلانی عرصه‌های مدیریتی کشور بود. اکنون و با ابلاغ این مأموریت مهم به دولت جدید، فهم از چیستی و چرایی این بازسازی ضرورتی انکارناپذیر است.
دوره سیزدهم ریاست جمهوری ایران با تنفیذ حکم آیت‌الله رئیسی از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی آغاز شد. دولت سیزدهم در شرایطی کار را تحویل گرفت که کارنامه دولت پیشین، انبوهی از نارضایتی‌های اجتماعی را به جای گذارده و انتظارات زیادی را از دولت جدید برای حل مشکلات مردم رقم زده است. بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در مراسم تنفیذ نیز مهم‌ترین انتظارات مردم و نظام از کابینه سیزدهم را ترسیم کرد که در ادامه برخی از این انتظارات مورد مداقه قرار خواهد گرفت.
انقلاب‌اسلامی طی بیش از چهار دهه تجارب گرانسنگی را در کوران بحران‌ها به دست آورد و از دل چالش‌ها، فرصت‌هایی برای ملت ایران خلق شد که بهره‌گیری از این تجربه‌ها، یکی از سرمایه‌های بی‌مانند امروز ماست. از جمله این تجارب، موفقیت‌آمیز و کارآمد بودن سپردن کار‌های پیچیده و مسیر‌های دشوار به جوانان مؤمن و انقلابی است. موفقیت‌های چشمگیر انقلاب در حراست از تمامیت ارضی و امنیت ملی در دهه نخست انقلاب، سازندگی کشوری که سال‌های سال تحت آوار ویرانه‌های استعمار و نفوذ بیگانه بود و نهایتاً جهش‌های خیره‌کننده علمی در دهه‌های سوم و چهارم انقلاب، همه و همه آورده‌های دادن فرصت کافی و اعتماد به جوانان انقلابی مؤمن برای نظام بود.
دهه فجر را می‌توان عید انقلاب اسلامی دانست و هر سال که بر سن این انقلاب افزوده می‌شود از رهاورد‌ها و دستاورد‌های آن سخن به می‌آید. در این میان رسانه‌های انقلابی و ملی می‌کوشند به عموم مردم و به ویژه نسل جوان وضعیت پیش از انقلاب را یادآوری کنند و با مقایسه میان وضعیت کنونی کشور و دوره پیش از انقلاب اسلامی به این پرسش مهم پاسخ دهند که «انقلاب اسلامی چه آورده است؟» در مقابل مغرضان و دشمنان انقلاب تلاش می‌کنند، دستاوردها را ضعیف و ناچیز معرفی کنند و آنگاه که در مقابل بزرگی این دستاوردها ناتوان قرار می‌گیرند، آن‌ها را نتیجه گذر زمان و طبیعی معرفی و ادعا می‌کنند اگر انقلاب اسلامی رخ نمی‌داد نیز این پیشرفت‌ها حاصل می‌شد و در همه جای دنیا اتفاق می‌افتاد. ایا این ادعا صحیح است؟ برای پاسخ باید چند نکته را مد نظر داشت
آغاز دهه فجر، طلیعه نکوداشت انقلاب اسلامی به عنوان حادثه‌ای مهم است که گستره زمانی آن به یک روز و یک سال و حتی یک نسل ختم نمی‌شود و جغرافیای آن به مرز‌های ترسیم‌شده برای ایران اسلامی محدود نمی‌شود. با نیم‌نگاهی به شعار‌ها و گفتمان کلی انقلاب اسلامی و رهبر کبیر آن، حضرت امام خمینی (ره)، روشن می‌شود که افق بینش این انقلاب، تحولی «جهانی» و «در سطح یک دوران» را مطالبه کرده و می‌کند؛ تحولی که تعالی نوع بشر را در مسیری که توحید و پیام وحی معین می‌کند، جست‌وجو می‌کند. در هنگامه‌ای که خودبسندگی انسان، گمراهی جوامع بشری را به اوج رسانده بود، پیام توحیدی انقلاب اسلامی، چراغ راه مسیری شد که نویدبخش «احیای فطرت الهی درون انسان» است.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار اخیر با اعضای ستاد بزرگداشت شهید سلیمانی با اشاره به شخصیت این سردار بزرگوار فرمودند:«شهید [سلیمانی]، هم قهرمان ملّت ایران شد و هم قهرمان امّت اسلامی است؛... چرا؟ چون شهید سلیمانی با حرکات خود و بالاخره با شهادت خود -شهادتش هم مکمّل این معنا بود- اسم رمز برانگیختگی و بسیج مقاومت در دنیای اسلام شد. الان در دنیای اسلام هر جایی که بنای مقاومت در مقابل زورگویی استکبار را داشته باشند، مظهرشان و اسم رمزشان شهید سلیمانی است. در کشورهای مختلف او را احترام می‌کنند، تکریم می‌کنند، عکسش را می‌زنند، نامش را پخش می‌کنند، برایش مجلس درست می‌کنند. در واقع ایشان نرم‌افزار مقاومت و الگوی مبارزه را به ملت‌ها تعلیم کرد، به ملت‌ها سرایت داد، در ملت‌ها رایج کرد؛ اینها خب نقش‌های خیلی مهم و بسیار حساسی است؛ لذاست که ایشان به معنای واقعی کلمه، یک شخصیت برجسته و یک چهره قهرمانی اسلامی است.»
هرساله در ماه‌های پایانی سال و فصل بررسی بودجه کل کشور، موضوع اعداد و ارقام پیش بینی شده برای نهاد‌های مختلف در قانون بودجه مطرح می‌شود، اما آنچه کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد نظام بودجه‌ریزی معیوب و دارای ساختار‌های ناکارآمد و نیازمند اصلاح است. اینجا لازم است بار دیگر توصیه رهبر معظم انقلاب اسلامی در بیانیه تحلیلی گام دوم انقلاب اسلامی ــ که «بودجه‌بندی معیوب و نامتوازن» را از جمله عیوبی ساختاری که کشور با آن مواجه است دانسته‌اند و باید برای رفع آن چاره‌اندیشی کرد ــ را به یاد آوریم. نگاهی گذرا و از منظر کارشناسی به لایحه بودجه ۱۴۰۰ نشان می‌دهد، موضوع عیوب ساختاری بودجه‌ریزی در این لایحه نیز همچنان هویداست.
هرچند جنایت ترور دانشمند هسته‌ای کشورمان، شهید محسن فخری‌زاده زخمی تلخ بر قلب ملت ایران نهاد، اما «طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران» که دیروز در مجلس شورای اسلامی تصویب شد، می‌تواند التیام‌بخش نسبی این زخم باشد. روشن است که مطابق آیه شریفه «فَمَنِ اعْتَدَى عَلَیْکُمْ فَاعْتَدُوا عَلَیْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَى عَلَیْکُمْ»، پاسخ قاطع و کوبنده اصلی به این جنایت تلخ باید هم‌جنس و متجانس با عملیات دشمن باشد، اما نباید از راهکار‌های سیاسی و حقوقی برای تنبیه دشمن و متحدانش غافل شد.
دیدار رهبر معظم انقلاب اسلامی با دانشجویان، حامل پیام‌های مهمی بود که تحلیل آن‌ها در شرایط امروز گفتنی‌های بسیاری را در ذهن متبادر می‌کند، اما نکته‌ای که شاید بتوان آن‌را از همه مهم‌تر قلمداد کرد، تکیه‌بر دولت جوان حزب‌اللهی به عنوان راه‌حل مشکلات کشور است. ایشان خطاب به دانشجویان فرمودند: «مکرر گفته‌ام که به چنین دولتی معتقد و امیدوارم، اما معنای این حرف صرفاً این نیست که یک جوان سی‌وچندساله رئیس دولت باشد بلکه معنای دولت جوان و حزب‌اللهی یک دولت پای کار، آماده و بانشاط است که علاج مشکلات است و می‌تواند کشور را از راه‌های دشوار عبور دهد.»
شیوع تلخ ویروس کرونا در کشور در چند هفته اخیر، هرچند موجبات درد و رنج بخشی از مردم ما را فراهم آورده و نگرانی‌هایی جدی در جامعه پدیدار نموده، اما درعین‌حال بار دیگر صحنه‌های زیبایی از ایثار و فداکاری جهادی در میان آحاد ملت و به‌خصوص کادر درمانی و نیرو‌های انقلابی را به رخ کشیده است. به‌گونه‌ای که می‌توان گفت این حضور حماسی کادر درمانی و نیرو‌های بسیجی، بخشی از ناکارآمدی‌های مدیریتی را جبران نموده است. انقلاب‌اسلامی در چهار دهه گذشته دوران‌های متفاوتی را پشت سر نهاده و جامعه انقلابی با چالش‌ها و مسائلی گوناگون با منشأ داخلی و خارجی مواجه شده است، از جمله چالش‌هایی که دولت و دستگاه اجرایی کشور با آن روبه‌رو بوده و تأثیرات مستقیمی بر جامعه داشته است، مسئله کارآمدی در حوزه‌های مختلف خصوصاً اقتصادی و اجتماعی است. اکنون می‌توان گفت برخی از ابعاد ناکارآمدی دستگاه اجرایی در حوزه اقتصادی و اجتماعی آسیب‌هایی جدی را متوجه کشور و جامعه کرده و به‌رغم آنکه در تمام این سال‌ها شاهد گردش نخبگانی در عرصه مدیریت امور اجرایی بوده‌ایم، چالش ناکارآمدی‌ها، برای انقلاب‌اسلامی هزینه‌زایی کرده است.
اقتدار و عظمت تاریخی ایران و ایرانیان امری نیست که صرفاً برگرفته از کلام و اذهان ساکنان این پهنه سرزمینی باشد و اتفاقاً مصادیقی بی‌شمار از اذعان متفکران مغرب زمین به این امر وجود دارد. عظمتی که ریشه در هویت تاریخی و تمدنی ایران داشته و در فتح قله‌های گوناگون سربلندی و افتخار تبلور یافته است.
در ایام‌الله دهه فجر، سخن از دستاورد‌های انقلاب اسلامی و به‌خصوص مقایسه میان وضعیت کنونی کشور و دوره پیش از انقلاب اسلامی، بسیار است. در این میان مغرضان و دشمنان انقلاب گاه تلاش می‌کنند، دستاوردها را ضعیف و ناچیز و حتی پسرفت معرفی کرده و آنگاه‌که در مقابل بزرگی این دستاوردها، ناتوان قرار می‌گیرند، آن‌ها را نتیجه گذر زمان و طبیعی معرفی و ادعا می‌کنند اگر انقلاب اسلامی رخ نمی‌داد نیز این پیشرفت‌ها حاصل می‌شد و در همه جای دنیا اتفاق می‌افتاد. اما به دلایلی که در ادامه خواهد آمد می‌توان اثبات کرد که این پیشرفت‌ها حقیقی و متأثر از انقلاب اسلامی است.
رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله‌العالی) در دیدار اخیر مسئولان حج، بهره‌گیری از فرصت حج برای رساندن سخن نو جمهوری اسلامی به دنیا یعنی الگوی مردم‌سالاری دینی را مورد تأکید قرار دادند و گفتند: «ایستادگی جمهوری اسلامی ایران مقابل امریکا و زیر بار زور نرفتن ملت ایران، حقیقتی جذاب برای دنیا است که باید از این جاذبه برای نشر حقایق اسلام و ملت ایران استفاده کرد.» معظم له همچنین با تأکید بر اهمیت مسئله حج به‌عنوان یک حرکت سیاسی، اعتقادی و اجتماعی افزودند: «البته بسیاری از کشورها از اهمیت و کارکرد‌های مهم حج غافلند ولی امام بزرگوار به ما آموختند که حج یک نقطه تحرک جدی و بین‌المللی است و منافع فراوانی از آن برای امت اسلامی مورد انتظار است... انعکاس مبانی سیاسی نظام جمهوری اسلامی و تبیین سخن نو آن برای دنیا یکی دیگر از کار‌های مهم و لازم در حج است.»
رهبر معظم انقلاب اسلامی در خطبه‌های نماز جمعه تهران فرمودند: «این دوهفته‌ای که بر ما گذشت هفته پرماجرا و استثنایی است. ماجرا‌های تلخ، شیرین، حوادث درس‌آموز برای ملت ایران پیش آمد در این دو هفته. یوم‌الله یعنی روزی که دست قدرت خدا را انسان در حوادث مشاهده می‌کند. آن روزی که ده‌ها میلیون در ایران و صد‌ها هزار نفر در بعضی کشورها به‌پاس خون فرمانده سپاه قدس به خیابان‌ها آمدند و بزرگ‌ترین بدرقه جهان را شکل دادند این یکی از ایام‌الله است. آنچه اتفاق افتاد هیچ عاملی به‌جز دست خدا نمی‌تواند داشته باشد. آن روزی هم که موشک‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، پایگاه امریکایی را در هم کوبید آن روز هم یکی از ایام‌الله است. ما این دو روز را جزء ایام‌الله در این چند روز گذشته، دو هفته گذشته در مقابل چشم خودمان ما ملت مشاهده کردیم؛ اینها روز‌های نقطه عطف تاریخند. روز‌های تاریخ‌سازند. روز‌های عادی نیستند. دیدید که یک نیرویی یک ملتی این قدرت و توان روحی را دارد که به یک قدرت متکبر زورگوی عالم این‌جور سیلی بزند این نشان‌دهنده دست قدرت الهی است و آن روز جزء ایام‌الله است. روز‌ها تمام می‌شوند لکن تأثیرات این روز‌ها در زندگی ملت‌ها باقی می‌مانند و روحیه ملت‌ها در منش و مسیر ملت‌ها آثاری که می‌گذارند آثار ماندگار و بعضاً جاودانه است.»
مقاومت، علاج توطئه‌های دشمنان
رهبر معظم انقلاب‌اسلامی در دیدار اخیر فرماندهان سپاه با اشاره به دشمنی نظام سلطه با سپاه فرمودند: «سپاه، هم در زمینه سخت‌افزار، هم در زمینه نرم‌افزار، در وادی تعالی و پیشرفت، در جادّه تعالی و پیشرفت کاملاً جلو رفته و امتحان خوبی پس داده؛ اعتقاد بنده این است که اوج گرفته؛ و همین هم موجب شده است که امریکا و دستگاه استکبار و آدم‌های بدِ دنیا، با سپاه خیلی بد بشوند. لابد در این اخبار و نوشته‌ها و گفته‌ها و فضای مجازی و ... در دنیا مشاهده می‌کنید که چقدر علیه سپاه حرف زده می‌شود، کار می‌شود؛ ایادی و امتداد آن‌ها در داخل کشور هم -که حالا خیلی قابل توجّه نیستند لکن هستند، وجود دارند- همین‌جور؛ سعی می‌کنند گوشه‌کنار اگر بتوانند، یک نقطه‌ضعفی از سپاه پیدا کنند، آن را درشت کنند. امریکا هم که خب به خیالِ خودش ضربه می‌زند و مثلاً سپاه را تحریم می‌کند؛ این موفّقیتها، این پیشرفت‌ها و این برجستگی‌ها است که این دشمنی‌ها را جلب می‌کند؛ این مایه افتخار است؛ کما اینکه عزّت سپاه را هم در چشم افراد، آدم‌ها و حتّی دشمن‌ها بالا می‌برد. یعنی همین پیشرفت‌ها موجب می‌شود که سپاه در چشم دشمنان، چه برسد به دوستان، عزّت پیدا کند، عزیز بشود؛ و امروز این‌جور است و این عزّت بحمدالله پیداشده. خب اینها بخشی از مناقب سپاه پاسداران انقلاب‌اسلامی است.»
توصیه‌های راهبردی رهبر معظم انقلاب‌اسلامی مندرج در اولین حکم انتصاب حاکمیتی دوران چهل‌ساله دوم و دهه پنجم انقلاب‌اسلامی را می‌توان نخستین مؤلفه‌های اجرایی در جهت تحقق گام دوم انقلاب که در بیانیه تفصیلی معظم‌له بدان‌ها پرداخته‌شده است، دانست. علاوه بر این مهم، با توجه به اینکه این توصیه‌ها در واقع نقشه راه کلان حرکت قوه قضائیه در پنج سال آینده کاری خود است، لازم است در خصوص هریک مداقه و بررسی هرچند گذرا انجام پذیرد.
قطار شتابان انقلاب اسلامی در حالی به چهلمین ایستگاه خود رسیده است که اهتزاز پرچم ایمان و سربلندی ملت ایران در قلل رفیع افتخارآمیز پیشرفت بر همگان هویداست.
راهپیمایی سالگرد پیروزی انقلاب‌اسلامی، میعادگاه سالانه تجدید میثاق با آرمان‌های انقلاب‌اسلامی و راه شهدا به شمار می‌آید و به همین دلیل طی این سال‌ها تا حدودی به یک شاخص برای پایایی و پویایی این اصول و ارزش‌ها تبدیل‌شده است. طی سالیان متمادی نظام سلطه از طریق رسانه‌های خود و نیز جریان‌های وابسته و نفوذی تلاش کرده است این حضور تضعیف و یا خالی از روح انقلابی شود و البته این امید هرساله پس از ۲۲ بهمن به یأس مبدل می‌شود.
آیا حقیقتاً پیشرفت کرده‌ایم؟
اینک در چهلمین بهار انقلاب اسلامی، سخن از دستاورد‌های انقلاب اسلامی و به‌خصوص مقایسه میان وضعیت کنونی کشور و دوره پیش از انقلاب اسلامی، بسیار است. در این میان مغرضان و دشمنان انقلاب گاه تلاش می‌کنند، دستاوردها را ضعیف و ناچیز و حتی پسرفت معرفی کرده و آنگاه‌که در مقابل بزرگی این دستاوردها، ناتوان قرار می‌گیرند، آن‌ها را نتیجه گذر زمان و طبیعی معرفی و ادعا می‌کنند اگر انقلاب اسلامی رخ نمی‌داد نیز این پیشرفت‌ها حاصل می‌شد و در همه جای دنیا اتفاق می‌افتاد. برای آنکه به این ادعا پاسخ دهیم، باید به چند نکته مهم توجه کنیم
شاخص عدالت در ۴۰ سالگی انقلاب
برآورد‌های آماری نشان می‌دهد که حدود ۷۰درصد از جمعیت کشور متولد سال ۱۳۵۰ به بعد هستند و تقریباً هیچ تصور دقیقی از دوره پیش از انقلاب ندارند. از سویی ضعف‌های نظام آموزشی و رسانه‌ای موجب کم‌اطلاعی بسیاری از جوانان کشور از تاریخ این مرزوبوم شده است. در چنین شرایطی تولید انبوهی از شبهات از سوی رسانه‌های ضدانقلاب و برخی پادو‌های داخلی آن‌ها موجب تشکیک در نسل سوم و چهارم نسبت به برخی مسائل تاریخی شده و حتی گاه منجر به قلب حقایق می‌شود. از جمله محور‌هایی که گاه به محور شبهه افکنی رسانه‌های ضدانقلاب تبدیل می‌شود، موضوع عدالت و مقایسه آن در دوره قبل و پس از انقلاب است. درحالی که فساد و بی‌عدالتی نظام ستم‌شاهی حتی مورد اذعان خود کارگزاران آن رژیم بوده، برخی به دنبال القای مطالب خلاف واقع و به اشتباه انداختن جوانان دراین موضوع هستند. در این خصوص به چند نکته مهم در خصوص مقایسه وضعیت پیش و پس از انقلاب اسلامی در سرفصل عدالت می‌پردازیم
از آغازین روز‌های پیروزی انقلاب، نگاه امام راحل عظیم‌الشأن (ره) بر حضور همه نیرو‌های مبارز مذهبی در حرکت انقلاب بود و بر همین اساس بود که در شکل‌گیری دولت موقت، به نخست‌وزیر موقت توصیه کردند که بدون در نظر گرفتن گرایش‌های حزبی و جناحی، ترکیب کابینه را معرفی کند. هرچند بازرگان به این توصیه عمل نکرد، اما امام (ره) تا زمانی که خود وی استعفا نکرد، به او فرصت کار داد و تنها زمانی که از زیر بار مسئولیت شانه خالی کرد، عرصه را به شورای انقلاب سپرد. پس‌ازآن در ماجرای اولین رئیس‌جمهور نیز حضرت امام (ره) به بنی‌صدر حداکثر اختیارات ممکن را تفویض کردند تا مسائل اساسی کشور همچون جنگ در مسیری صحیح به‌پیش رود.
