مطالبه عدالت از جمله شعار‌ها و اهداف عالی انقلاب‌اسلامی بوده و در طول عمر جمهوری اسلامی بار‌ها در کلام مسئولان کشور از سلایق و طیف‌های متنوع فکری مطرح بوده است. اما به نظر می‌رسد شاهد نوعی اشتراک لفظی در خصوص عدالت بوده‌ایم و آنچه گاه مقصود از عدالت و عدالت‌خواهی بوده، لزوماً با مفهوم اسلامی عدالت منطبق نیست.
سوم اکتبر، ساختمان کاپیتال‌هیل واشینگتن شاهد مناقشه‌ای سیاسی بود که در فرامتن آن سیاست‌ورزی امریکایی قابل فهم بود. یک هفته پس از آنکه خطر از بیخ گوش دولت امریکا گذشت و با تصویب بودجه موقت، چهارمین تعطیلی طی یک دهه گذشته رخ نداد، اولین قربانی این ماجرا مشخص شد و او هم «کوین مک‌کارتی» رئیس‌جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان امریکا بود. حذف نفر سوم رژیم امریکا در حالی رخ داد که او فقط ۲۶۹ روز این سمت را عهده‌دار بود و برای نخستین بار در تاریخ سیاسی امریکا بود که رئیس مجلس نمایندگان برکنار می‌شد.
انتخابات ریاست جمهوری امریکا، فارغ از نتیجه آن، تصویری واقعی از آنچه را که به نام «لیبرال دموکراسی امریکایی» به دنیا عرضه کرده، به نمایش گذاشته است. اندکی تأمل در ابعاد فرایند‌های این انتخابات در این دوره و ادوار گذشته به خوبی نشان می‌دهد که این نمایش «خیمه‌شب‌بازی» تا چه حد به معیار‌های مردم‌سالار دور یا نزدیک است. مروری گذرا بر رویداد‌های چند روزه و دقتی جزئی در آن‌ها به خوبی نشانه‌هایی را پدیدار می‌سازد که مختصات واقعی دموکراسی غربی را برملا می‌سازد. در ادامه به اختصار به برخی از این نشانه‌ها اشاره می‌کنیم
رهبر معظم انقلاب اسلامی در بیانات مهم و راهبردی خود در روز جهانی قدس با تأکید بر اینکه «باید از اعتماد به دولت‌های غربی و نیز مجامع جهانی ظاهراً یا باطناً وابسته به آن‌ها پرهیز کرد»، فرمودند: «آن‌ها با هر موجودیت اثرگذار اسلامی دشمن‌اند؛ آن‌ها به حقوق انسان‌ها و ملّت‌ها بی‌اعتنایند؛ آن‌ها خود عاملِ بیشترین خسارت‌ها و جنایت‌ها به امّت اسلامی‌اند؛ هم‌اکنون کدام نهاد جهانی یا کدام قدرت جنایتکار پاسخگوی ترورها، قتل‌عام‌ها، جنگ‌افروزی‌ها، بمباران‌ها، و قحطی‌های مصنوعی در چندین کشور اسلامی و عربی است؟ امروز دنیا یک‌به‌یک تعداد قربانیان کرونا را در سراسر جهان می‌شمارد، امّا هیچ‌کس نپرسیده و نمی‌پرسد قاتل و مسئول صد‌ها هزار شهید و اسیر و مفقود در کشور‌هایی که امریکا و اروپا در آن آتش جنگ را روشن کرده‌اند کیست؟ مسئول این همه خون به‌ناحق بر خاک ریخته در افغانستان، یمن، لیبی، عراق، سوریه و دیگر کشور‌ها کیست؟ مسئول این همه جنایت و غصب و تخریب و ظلم در فلسطین کیست؟ چرا هیچ‌کس این میلیون‌ها کودک و زن و مردِ مظلوم در جهان اسلام را شمارش نکرد؟ چرا کسی قتل‌عام شدن مسلمانان را تسلیت نمی‌گوید؟ چرا میلیون‌ها فلسطینی باید ۷۰ سال از خانه و کاشانه خود دور بوده و در تبعید به سر برند؟ و چرا قدس شریف، قبله اوّل مسلمانان باید مورد اهانت قرار گیرد؟ سازمان به‌اصطلاح ملل به وظیفه خود عمل نمی‌کند و نهاد‌های به‌اصطلاح حقوق بشری مُرده‌اند. شعار «دفاع از حقوق کودک و زن» شامل کودکان و زنان مظلوم یمن و فلسطین نمی‌شود. این‌چنین است وضع قدرت‌های ظالم غربی و مجامع وابسته جهانی؛ وضع برخی دولت‌های دنباله‌رو آنان در منطقه هم در بی‌آبرویی و رسوایی بدتر از آن است که به بیان آید. پس جامعه مُسلمِ غیور و دیندار باید به خود و نیروی درونی‌اش تکیه کند؛ دست قدرتمند خود را از آستین بیرون آوَرَد و با توکل و اعتماد به خداوند از موانع عبور کند.»
به جنگ اخیر غزه ورای تحولات میدانی و اقدامات صهیونیست‌ها و مقاومت از زاویه‌ای دیگر نیز می‌توان نگریست و آن نوع نگاه جریان‌های گوناگون فکری و سیاسی جهانی به عرصه موردنظر است. از این منظر صحنه اخیر غزه را می‌توان عیاری برای اعتقاد و احترام به ارزش‌های انسانی دانست. در روزهای اخیر تقریباً هیچ انسان آزاده‌ای در جهان در مقابل جنایات رژیم کودک‌کش صهیونیستی در غزه سکوت نکرده و هرکس به سهم خود کوشیده است تا نفرت‌اش را نسبت به این فاجعه انسانی نشان دهد.
بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر با اعضای مجلس خبرگان رهبری حاکی از دغدغه‌ها و مطالبات خاص ایشان از متولیان امر و مسئولان اجرایی در حوزه فرهنگ بود. روشن است که با توجه به ماهیت فرهنگی انقلاب اسلامی و رویکردهای کلان ارزشی نظام اسلامی مسئله فرهنگ و ارزش‌های فرهنگی همواره در صدر مسائل اصلی کشور بوده و هست. با این حال نگاهی دقیق به تعابیر معظم له در این دیدار و نیز دیدار سه ماه پیش با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی نشان می‌دهد دغدغه‌ها و نگرانی ایشان در این حوزه؛ خاص و بر اساس شرایط ویژه بوده است. اینکه چه رویکرد خاصی –که بی‌ارتباط با شرایط سیاسی کشور نیست- موجبات دغدغه‌های معظم له را پدیدآورده چندان امری مبهم و غیر قابل کشف نیست، اما از حوصله این نوشتار خارج است. در این یادداشت کوشیده خواهدشد مطالبات و دغدغه‌های ایشان مورد مروری گذرا واقع شود.
دولت پنجم و ششم، که با مدیریت تکنوکرات‌ها به دولت سازندگی معروف شد، بیشتر با وجه توسعه‌محور، خصوصاً در حوزه‌ی اقتصادی، شناخته می‌شود. واقعیت نیز آن است که وجهه‌ی همت این دولت عمدتاً نیز در ذیل همین حوزه دور می‌زد. با این حال، رویکرد ضمنی و انضمامی فرهنگی و البته با گرایش‌های خاص که در دل برنامه‌های توسعه‌ای این دولت وجود داشت و نیز هم‌زمانی با تغییر راهبردهای نظام سلطه و اتخاذ استراتژی تهاجم نرم، که پیامدهای خاص خود را بر جامعه‌ی ایرانی داشت، سبب شده است تا در مجموع بتوان گفت بررسی کارنامه‌ی فرهنگی این دولت، حتی مهم‌تر از کارنامه‌ی اقتصادی آن است. اکنون که به نظر می‌رسد شاهد رویکرد خاص در حوزه‌ی فرهنگ از سوی برخی متولیان اجرایی هستیم، که البته بی‌شباهت به آن دوران نیست، کوشیده خواهد شد در این مقاله، رویکرد مذکور مورد بررسی و مداقه قرار گیرد.
