دغدغه‌ها و مطالبات فرهنگی رهبری از مسئولان

بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر با اعضای مجلس خبرگان رهبری حاکی از دغدغه‌ها و مطالبات خاص ایشان از متولیان امر و مسئولان اجرایی در حوزه فرهنگ بود. روشن است که با توجه به ماهیت فرهنگی انقلاب اسلامی و رویکردهای کلان ارزشی نظام اسلامی مسئله فرهنگ و ارزش‌های فرهنگی همواره در صدر مسائل اصلی کشور بوده و هست. با این حال نگاهی دقیق به تعابیر معظم له در این دیدار و نیز دیدار سه ماه پیش با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی نشان می‌دهد دغدغه‌ها و نگرانی ایشان در این حوزه؛ خاص و بر اساس شرایط ویژه بوده است. اینکه چه رویکرد خاصی –که بی‌ارتباط با شرایط سیاسی کشور نیست- موجبات دغدغه‌های معظم له را پدیدآورده چندان امری مبهم و غیر قابل کشف نیست، اما از حوصله این نوشتار خارج است. در این یادداشت کوشیده خواهدشد مطالبات و دغدغه‌های ایشان مورد مروری گذرا واقع شود.

اولین و برجسته‌ترین دغدغه مطرح شده توسط رهبر معظم انقلاب؛ قبح زدایی جریانی خزنده و امتداد دشمن از حوزه مقدسات و ارزش‌های اسلامی است. اهمال کاری مسئولان فرهنگی با حوزه محصولات فرهنگی – که در بیان ایشان نیز مورد اشاره قرار گرفت- سبب می‌شود بسیاری از حرکات ضدفرهنگی از قبیل اهانت به ارزش‌ها و اعتقادات دینی از چشم بسیاری از متولیان امر دور مانده و مورد غفلت قرار گیرد. از جمله مصادیق بازر این امر را می‌توان در حوزه کتاب دانست که مضامین موهن؛ گاه حتی از پالایه‌های ممیزی عبور می‌کنند و خوانندگان باید جور بی‌دقتی مسئولان بررسی کننده را بکشند و این در حالی است هر از چندگاهی وزیر ارشاد بر اساس نظرات شخصی – و دقیقاً بر خلاف سیاست‌های کلان کشور- دم از حذف ممیزی می‌زند.

نکته دیگری که در بیانات اخیر امام خامنه‌ای برجسته و قابل تأمل به نظر می‌رسید، دغدغه حمایت از جریان اصیل و ارزشی فرهنگ و هنر انقلاب اسلامی و مطالبه از مسئولان امر در این خصوص بود. واقعیت آن است که حداقل کاری که قوه مجریه در امر فرهنگ باید انجام دهد آن است که شرایط را برای فعالیت‌های جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی فراهم سازد و عنداللزوم حمایت‌های مادی و معنوی لازم را به عمل آورد. البته طبعا این مسئله حداقل انتظاری است که از دولت می‌رود که لازم است دولت خود نیز مباشرتاً به انجام فعالیت‌های فرهنگی اسلامی و انقلابی همت گمارد.

در نقطه مقابل این سیاست کلان نظام، نگاه غلطی وجود دارد که متاثر از مبانی تفکر لیبرال، تقسیم‌بندی هنر و هنرمند را به ارزشی و غیر‌ارزشی نمی‌پذیرد و گاه حتی به خاطر اغراض سیاسی یا دلایل دیگر، حمایت‌های بیشتری از جریان غیرارزشی حوزه فرهنگ و هنر می‌نماید. ناگفته پیداست که حوزه فرهنگ کشور پیش از این - در مقطع خاصی در دهه 70 و 80 هجری شمسی- از این رویکرد آسیب‌های زیادی متحمل شده است و اکنون نیز آثار و پیامدهای آن تا حدودی باقی است. از این رو از مسئولان اجرایی خصوصاً مدیران وزارت ارشاد انتظار می‌رود در پی این تأکید معظم له مسئولانه و متعهدانه‌تر برخورد نمایند.

نکته دیگری که مورد اشاره ایشان در این بیانات قرار گرفت حساسیت مسئله فرهنگ است، به گونه‌ای که کوچک‌ترین بی‌توجهی یا عدم ملاحظه، پیامدهای ناگوار و غیرقابل جبرانی به بار خواهدآورد. نکته‌ای که در ذیل این توصیه بایستی مورد تأکید قرار گیرد، برخی نگاه‌ها و رویکردهای غلط در مدیریت مسائل فرهنگی است. برخی تصور می‌کنند که مسائل فرهنگی اجتماعی مشابه مسائل سیاسی یا اقتصادی است که در کوتاه‌مدت قابل تحلیل است و راهبردها و راهکارهای کوتاه‌مدت و ساده‌ای دارد. از این رو گاه دیده می‌شود برخی افراد بدون توجه به عمق و ژرفای مسائل فرهنگی، به طرح اظهارات یا انجام اقداماتی مبادرت می‌کنند که در بلندمدت هزینه‌های گزافی را بر پیکره فرهنگی نظام و کشور تحمیل می‌کند. داشتن نگاه‌های راهبردی و کلان و منطبق بر اصول ارزش‌ها و آرمان‌های انقلاب اسلامی و داشتن روحیه مسئولانه و متعهدانه در مدیران ذیربط و نخبگان تصمیم ساز می‌تواند تا حد زیادی از آسیب‌های احتمالی این حوزه بکاهد.

همین مطلب:

روزنامه جوان- دغدغه‌ها و مطالبات فرهنگی رهبری از مسئولان