مناظره سوم انتخاباتی نامزدهای ریاست جمهوری در حالی برگزار شد که مسیر این مناظره عملاً از پاسخ به پرسش‌های مهمی که در ذهن افکار عمومی بود، فاصله گرفت. عنوان مناظره «اقتصاد» اعلام‌شده بود و بر اساس پیمایش‌های اجتماعی مهم‌ترین مطالبات و مسائل جامعه در حول همین موضوعات دور می‌زند، بنابراین میلیون‌ها بیننده پای گیرنده‌های تلویزیونی خود، منتظر شنیدن پاسخ نامزدها به سؤالات مهم خود بودند. سؤالاتی از قبیل آنکه در طول چهار سال گذشته چه اتفاقات اقتصادی در کشور افتاده و کارنامه دولت فعلی در این حوزه چیست؟ وعده‌هایی که برای حل مشکل بیکاری، رونق و نجات اقتصاد در چهار سال پیش داده شد، به کجا رسید؟ نامزدها برای حل مشکل اشتغال جوانان، خصوصاً تحصیل‌کرده‌ها چه قولی به مردم می‌دهند؟ برای عبور واقعی از رکود چه وعده‌ای خواهند داد؟ در مورد یارانه چه خواهند کرد؟ و ...

 

بااین‌حال قرعه‌کشی نوبت ارائه مطلب، تریبون را در اختیار نامزد پوششی و ضربه‌گیر دولت مستقر قرار داد و وی به‌جای پاسخگویی به کارنامه دولت فعلی و میزان تحقق وعده‌ها، جنجال سیاسی را برگزید و با رویکرد تهاجمی به رقبا، مسیر مناظره را تغییر داد. این شروع جنجالی عملاً مسیر مناظره را به سویی سوق داد که سؤالات مهم مردم همچنان بی‌پاسخ ماند.

 

تحلیل محتوای اظهارات نمایندگان دولت مستقر اعم از نامزد اصلی و دو نامزد پوششی دیگر، نشان می‌دهد بیش از آنکه به دفاع از کارنامه اقتصادی دولت کنونی و وضعیت کنونی معیشتی مردم بپردازند، به تهاجم به رقیب، رقیب هراسی و متهم کردن دولت قبل پرداخته‌اند. جالب اینجاست که رئیس دولت یازدهم و معاون اولش پیش از مناظره هر دو بر لزوم طرح برنامه نامزدها برای حل مشکلات اقتصادی تأکید کردند، اما در عمل بیشتر وقت خود را مصروف اتهام‌افکنی به رقبا کردند، بی‌آنکه توضیح دهند، برای عبور از مشکلات فعلی چه خواهند کرد؟

 

تنها نکته شاید قابل‌تأمل، وعده عجیبی بود که آقای روحانی در جمع‌بندی مناظره، ارائه داد. او از لغو تحریم‌های غیرهسته‌ای در صورت رأی آوردن در دولت دوازدهم سخن گفت. مردمی که این سخنان را از او می‌شنیدند جملات صریح او در ابتدای اعلام برجام را به یاد می‌آوردند که با لحن مخصوص به خود تأکید می‌کرد: «تمامی تحریم‌های اقتصادی در روز اجرای برجام، بالمرّه لغو خواهد شد. » میلیون‌ها ایرانی در پای تلویزیون‌های خود با مرور ذهنی این جملات، از خود می‌پرسیدند: مگر قرار نبود همه تحریم‌های اقتصادی در برجام را لغو شود؟ پس چه تحریم اقتصادی باقی‌مانده که قرار است در دوره بعد لغو شود؟ طبعاً وقتی به سفره‌های کوچک‌شده خود در این چهار سال، جوانان فارغ‌التحصیل بیکار نشسته در خانه و ... نگاه می‌کردند یا عبارت معروف «تقریباً هیچ» رئیس‌کل بانک مرکزی را به خاطر می‌آوردند، پاسخ این ابهامات یافت می‌شد.

 

مسئله دیگری شاید برای مردم مهم بود، وضعیت اقتصادی شخصی نامزدها و همکارانشان است. هرچند طبق اصل 142 قانون اساسی دارایی‌های رئیس‌جمهور، معاونانش و وزرا و همسران و فرزندان آنها باید به اطلاع و رسیدگی قوه قضائیه برسد، اما مردم انتظار دارند که خود نیز از وضعیت مالی دولتمردانشان مطلع شوند. شاید دلیل این امر، اطلاع یافتن جسته‌گریخته از برخی فعالیت‌های تجاری و اقتصادی برخی از وزرا هم‌زمان با تصدی مسئولیت یا سبک زندگی و خانه محل سکونت اشرافی رئیس‌جمهور و اعضای کابینه در مناطق مرفه نشین و خوش‌نشین تهران و حومه و نیز اقدامات مورد سؤال برخی آقازاده‌های دولتمردان، مردم را با نگرانی‌های مهمی مواجه کرده است.

 

هرچند برخی مسائل در مورد زمین گرفتن برخی نامزدها به قیمت نازل در گذشته مطرح گردید، اما عملاً بیشتر نامزدها، از اعلام اموال خود و خانواده طفره رفتند. به نظر می‌رسد جنجالی که نامزدهای دولت مستقر نیز ایجاد کردند، تا حد زیادی برای انحراف بحث و عدم پاسخ به این سؤال بوده است. بعید است که هیچ نامزد انتخاباتی مایل باشد همه مردم ایران بدانند که خانه مجلل و اشرافی او در ولنجک در شمال تهران بیش از 45 میلیارد تومان ارزش دارد و این تنها بخشی از دارایی اوست.