جنجال سیاسی در مناظره اقتصادی
مناظره سوم انتخاباتی نامزدهای ریاست جمهوری در حالی برگزار شد که مسیر این مناظره عملاً از پاسخ به پرسش‌های مهمی که در ذهن افکار عمومی بود، فاصله گرفت. عنوان مناظره «اقتصاد» اعلام‌شده بود و بر اساس پیمایش‌های اجتماعی مهم‌ترین مطالبات و مسائل جامعه در حول همین موضوعات دور می‌زند، بنابراین میلیون‌ها بیننده پای گیرنده‌های تلویزیونی خود، منتظر شنیدن پاسخ نامزدها به سؤالات مهم خود بودند. سؤالاتی از قبیل آنکه در طول چهار سال گذشته چه اتفاقات اقتصادی در کشور افتاده و کارنامه دولت فعلی در این حوزه چیست؟ وعده‌هایی که برای حل مشکل بیکاری، رونق و نجات اقتصاد در چهار سال پیش داده شد، به کجا رسید؟ نامزدها برای حل مشکل اشتغال جوانان، خصوصاً تحصیل‌کرده‌ها چه قولی به مردم می‌دهند؟ برای عبور واقعی از رکود چه وعده‌ای خواهند داد؟ در مورد یارانه چه خواهند کرد؟ و ...
بخش عمده‌ای از بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار هیئت دولت در هفته گذشته به موضوع مهم و راهبردی «اقتصاد مقاومتی» اختصاص یافت و مطالبات مشخصی که از سوی معظم‌له طرح گردید، وظیفه و مسئولیت قوه مجریه و دستگاه‌های مسئول را در قبال این مأموریت مهم بار دیگر بازخوانی کرد. اینک می‌توان فهرست‌وار و اجمالی، تأملی داشت بر مهم‌ترین دغدغه‌های طرح‌شده در این دیدار در راستای مقاوم‌سازی اقتصاد.
تأکیدات مبسوط رهبر معظم انقلاب بر مسئله اقتصاد مقاومتی و لزوم اجرای صحیح آن در دیدار هفته گذشته کارگزاران و مسئولان نظام، بار دیگر اذهان صاحب‌نظران و دلسوزان انقلاب را متوجه این راهبرد مهم نظام اسلامی نمود. اینک می‌توان درباره این مسئله به طرح نکاتی هرچند اجمالی پرداخت
اعلام حکم قطعی مهدی هاشمی از سوی دادگاه تجدیدنظر و رسانه‌ای شدن آن، بار دیگر عزم دستگاه قضایی را در مبارزه با دانه‌درشت‌ها ثابت کرد. کم نبودند افرادی که پیش‌تر و در جریان محاکمه به نتیجه‌بخش بودن این روند به دیده تردید می‌نگریستند و همه نگاه‌ها به دستگاه قضایی دوخته‌شده بود. اکنون و پس از قطعیت این حکم، تأملی کوتاه در چند نکته ضروری به‌نظر می‌رسد
14 سال از صدور فرمان هشت ماده‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در خصوص مبارزه با فساد می‌گذرد و در طول این سال‌ها اجرای عملی این فرمان با فرازوفرودهایی همراه بوده است. اکنون می‌توان در یک جمع‌بندی آسیب‌شناسانه، به یکی از مهم‌ترین چالش‌های اجرای این فرمان و تحقق این آرمان بر زمین‌مانده نظام اشاره کرد که نگارنده می‌کوشد به صورت اجمالی آن را به بحث و بررسی بگذارد. 
نامگذاری سال 1393 هجری شمسی به‌عنوان «اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی» پیام روشنی به همراه داشت و آن لزوم هدایت اولویت‌های اصلی کشور در این دو حوزه راهبردی یعنی «اقتصاد» و «فرهنگ» بود. اکنون در آستانه پایان سال، نیم‌نگاهی به کارنامه مدیران و مسئولان کشور، میزان موفقیت‌ها و دستاوردها و درعین‌حال نقاط ضعف و کمبودهای کشور را در این دو حوزه روشن می‌سازد.
مسأله صدور و اجرای حکم محکومیت یکی از مسئولان سابق اجرایی به یکی از مهم‌ترین پرونده‌های خبرساز قضایی تبدیل‌شده است و به نظر می‌رسد ضروری است که پیرامون آن اندکی تأمل و مداقه گردد.
نقلاب اسلامی ایران، علاوه بر تغییر نظام سیاسی در کشور، رهاوردهایی در حوزه‌های گوناگون، از جمله در شکل‌دهی به فرهنگ عمومی و نخبگان جامعه داشته است. از جمله‌ی این فرهنگ‌سازی‌ها را می‌توان در اصلاح بینش، نگرش و رفتار مسئولان جامعه در سبک زندگی دانست. تا پیش از انقلاب اسلامی، رسوبات فرهنگ ستم‌شاهی که ده‌ها قرن بر بنیان‌های اجتماعی کشور مستولی شده بود نوعی از اشرافیت و تجمل‌گرایی ساختاری را نهادینه ساخته بود. به گونه‌ای که تفاخر به مظاهر اشرافیت، از جمله کاخ نشینی از محورهای عمده اقدامات رژیم ستم‌شاهی در فعالیت‌های ترویجی-تبلیغی به شمار می‌آمد.
یکی از ویژگی‌های خاص انقلاب اسلامی، را می‌توان هویت و سیرت درونی ان دانست که ملازمت مستقیمی با اهداف کلان و جهت‌گیری‌های آرمانی ان دارد. به این معنا که نظام جمهوری اسلامی ایران که برخاسته از این انقلاب است صرفاً شامل ساختار حقوقی و سازمان اداره‌ی کشور نیست، بلکه روح حاکم بر این نظام دقیقاً منبعث از هویت و سیرت درونی انقلاب اسلامی است.
دعوت گسترده دولت از مردم برای انصراف از دریافت یارانه‌های نقدی و نوع واکنش عمومی به آن از مهم‌ترین موضوعات مطرح در سطح کشور در چند هفته اخیر است و البته پس از روشن شدن نتایج میزان اقبال عمومی به این دعوت، تحلیل‌های متفاوتی از چرایی آن ارائه شده است. با این حال و نظر به اهمیت این مسئله مهم، نکاتی چند در خور تأمل است
از اولین روزهای سال 1392 که «حماسه سیاسی، حماسه اقتصادی» نام نهاده شد امید می‌رفت که این سال فرصتی برای برداشتن چند گام بلند در حوزه سیاست و اقتصاد و به طور کلی پیشرفت کشور باشد. ولی اکنون در واپسین روزهای این سال بایستی از سویی از تحقق حماسه سیاسی آن در انتخابات پرشکوه ریاست جمهوری و حضور پرصلابت در 22 بهمن خرسند بود و از آنکه شوربختانه حماسه اقتصادی آن محقق نشده است شکوه نمود.
شرایط سیاسی و بین‌المللی پیرامون جمهوری اسلامی ایران به گونه‌ای رقم خورده است که راهبردی خاص در مدیریت اقتصاد ملی در دستور کار قرار گرفته است و از آن با عنوان «اقتصاد مقاومتی» یاد می‌شود. طبیعی است که پیاده‌سازی این راهبرد نیاز‌مند اقدامات خاصی در نظام‌های اقتصادی کشور در حوزه تولید، توزیع و مصرف و اجرای پیرامون آن است. با این حال، آن چه شاید مهم‌تر و زیر‌بنایی‌تر از این اجزا و اقدامات است، تمهید زیر‌ساخت‌ها و بایسته‌های فرهنگی و اجتماعی این موضوع مهم و ملی است. هرچند در بسیاری از طرح‌ها و پروژه‌هالی ملی، سخن از تهیه پیوست فرهنگی- اجتماعی می‌رود، اما اینجا به چیزی فراتر از پیوست فرهنگی نیاز است و آن اطمینان خاطر از مهیا شدن زیر‌ساخت‌ها، خصوصاً در عرصه فرهنگ است.
نامگذاری سال 1392 به عنوان «حماسه‌ی سیاسی، حماسه‌ی اقتصادی» از سوی رهبر معظم انقلاب، به خوبی مهم‌ترین مسائل پیش روی کشور در سال جاری نشان می‌داد که نخست برگزاری انتخابات ریاست جمهوری یازدهم بود و دیگر حل چالش‌های اقتصادی موجود و پیشرفت کشور در حوزه اقتصاد. مخاطبین این عنوان نیز اعم مردم و مسئولین کشور بودند، که البته ملت ایران با حضور حماسی در انتخابات 24 خرداد، عملاً نقش خود را ایفا کردند و تحقق جزء دوم عنوان را از طریق دولت تازه‌نفس به انتظار نشستند.
توجه به پیشرفت‌های اقتصادی و آنچه در ادبیات رایج علمی امروز توسعه خوانده می‌شود، یکی از مهم‌ترین حوزه‌های مباحث محافل دانشگاهی، مدیریتی و بین‌المللی به شمار می‌رود. در عین وجود رویکردهای مختلف -که بعضاً ناشی از گفتمان‌های معرفتی گوناگون به علوم انسانی نیز هست- سبب شده تا الگوهای گوناگون و بعضاً متناقضی در شیوه‌ی پیشنهادی اندیشمندان در خصوص پیشرفت ارائه گردد. در کشور ما نیز اثرات و پیامدهای این رویکردهای مختلف بر مدل‌های پیشنهادی صاحب‌نظران سایه انداخته است. از همین رهگذر از جمله دیدگاه‌هایی که منبعث از گفتمان معرفتی اسلام و انقلاب اسلامی است، ساخت اقتدار درون‌زا و پیشرفت متکی به داخل است که چندی است مطرح گردیده، اما ریشه در ادبیات و مفاهیم معرفتی اسلامی دارد. از آنجایی که مبنای طرح این نظریه، گفتمان دینی و اسلامی بوده، لازم است در همین چارچوب و متکی به مبانی ان مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد که در این مقاله کوشیده خواهدشد تا ابعاد مفهومی، ضرورت‌ها، بایسته و پیامدهای ساخت اقتدار درونی مورد بررسی قرار گیرد.