رایگاه

تارنمای دیدمان و اندیشه؛ یادداشت‌های محمدجواد اخوان

رایگاه

تارنمای دیدمان و اندیشه؛ یادداشت‌های محمدجواد اخوان

رایگاه

«فبشر عبادالذین یستمعون القول فیتبعون احسنه»

آن چه می نویسم احتمالا دیدگاه و نظر من است، اما نام تارنمای خود را «رایگاه» نهادم تا مکانی باشد جهت اقتراح و تضارب آرا و خوانندگان محترم خود بیاندیشند و برترین را برگزینند!

کانال من در شبکه اجتماعی تلگرام
https://telegram.me/mjakhavan

طبقه بندی موضوعی
بایگانی

عیدی چله انقلاب

با گذر از 22 بهمن 1396، انقلاب اسلامی وارد چهلمین سال پیروزی خود شد و در آستانه چهل سالگی انقلاب اسلامی هستیم. عدد 40 در فرهنگ‌های گوناگون حامل معانی و مفاهیم پرارزشی است و در سنت‌های الهی و اسلامی نیز در قالب‌های به خصوصی تبلور یافته است. بعثت پیامبر اعظم (ص) در چهل سالگی، توقف 40 روزه حضرت موسی در میقات، اربعین شهادت حضرت اباعبدالله (ع)، سرگردانی چهل ساله بنی اسرائیل و ... نشانه‌های متعددی هستند که نشان می‌دهد عدد 40 در کالبد زمان، معنای ویژه‌ای دارد. طبعا کشف سر و بطن حقیقی این معنا در توان و بضاعت نگارنده نیست و اصولا موضوع این نوشتار نیست. 
۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۲۶ بهمن ۹۶ ، ۱۰:۰۱
محمدجواد اخوان

چه زمانی عدالت بیشتر محقق بود؟

اکنون چهار دهه از عمر انقلاب اسلامی می‌گذرد و می‌توان گفت بیشتر جمعیت کنونی کشور متولدان دوره پس از انقلاب هستند و خاطره عینی چندانی از دوره پس از انقلاب ندارند. از سویی ضعف‌های نظام آموزشی و کاستی‌های تولید رسانه‌ای موجب کم اطلاعی بسیاری از جوانان کشور از تاریخ این مرزوبوم شده است. در چنین شرایطی تولید انبوهی از شبهات از سوی رسانه‌های ضدانقلاب و برخی پادوهای داخلی آنها موجب تشکیک در نسل سوم و چهارم نسبت به برخی مسائل تاریخی شده و حتی گاه منجر به قلب حقایق می‌شود.  از جمله محورهایی که گاه به محور شبهه افکنی رسانه‌های ضدانقلاب تبدیل می‌شود، موضوع عدالت و مقایسه آن در دوره قبل و پس از انقلاب است. درحالی که فساد و بی عدالتی نظام ستمشاهی حتی مورد اذعان خود کارگزاران آن رژیم بوده، برخی به دنبال القای مطالب خلاف واقع و به اشتباه انداختن جوانان دراین موضوع هستند.  با توجه به مجال محدود، تنها می‌توان به چند نکته مهم در خصوص مقایسه وضعیت پیش و پس از انقلاب اسلامی در سرفصل عدالت پرداخت
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۸ بهمن ۹۶ ، ۰۰:۲۴
محمدجواد اخوان

پویش اجتماعی انقلاب‌اسلامی

انقلاب‌اسلامی در چهار دهه گذشته دوران‌های متفاوتی را پشت سر نهاده و جامعه انقلابی با چالش‌ها و مسائلی گوناگون با منشأ داخلی و خارجی مواجه شده است، از جمله چالش‌هایی که دولت و دستگاه اجرایی کشور با آن روبه‌رو بوده و تأثیرات مستقیمی بر جامعه داشته است، مسئله کارآمدی در حوزه‌های مختلف خصوصاً اقتصادی و اجتماعی است. اکنون می‌توان گفت برخی از ابعاد ناکارآمدی دستگاه اجرایی در حوزه اقتصادی و اجتماعی آسیب‌هایی جدی را متوجه کشور و جامعه کرده و به رغم آنکه در تمام این سال‌ها شاهد گردش نخبگانی در عرصه مدیریت امور اجرایی بوده‌ایم، چالش ناکارآمدی‌ها، برای انقلاب‌اسلامی هزینه‌زایی کرده است. 
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۵ بهمن ۹۶ ، ۰۰:۲۱
محمدجواد اخوان

کمپین کنوانسیون‌های یواشکی!

در هر کشور و نظام سیاسی، سازوکاری برای پیوستن و امضای تعهدات و توافقات بین‌المللی وجود دارد و در بیشتر نظام‌های سیاسی این امر به سازوکار پارلمانی محول شده است. در جمهوری اسلامی ایران نیز مطابق اصل‏ هفتاد و هفتم قانون اساسی، «عهدنامه‏ ها، مقاوله‏‌نامه‌ها، قراردادها و موافقت‏ نامه‌های بین‏‌المللی‏ باید به‏ تصویب‏ مجلس‏ شورای‏ اسلامی‏ برسد. » این رویه در خصوص تمام توافقات و کنوانسیون‌های بین المللی که مورد امضا و پذیرش جمهوری اسلامی ایران واقع می‌شود، صادق است و طبق آن عمل می‌شود. 
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۹ بهمن ۹۶ ، ۰۰:۲۹
محمدجواد اخوان

چقدر از بودجه خارج از دست دولت است؟

در چند سال اخیر، در ماه‌های پایانی سال و موعد بررسی بودجه کل کشور، فضای رسانه‌ای متأثر از لایحه بودجه شده و اظهارنظرهای متفاوتی درباره میزان و یا تغییر بودجه هر یک از دستگاه‌ها و نیز کمک‌های مالی به مؤسسات خارج از دولت طرح می‌گردد. اما آنچه امسال را از این نظر متفاوت کرد همراهی بی‌سابقه برخی مسئولان دولتی و بخصوص شخص رئیس‌جمهور با این جریان رسانه‌ای بود. به‌گونه‌ای که وی در اظهارنظر عجیبی گفت: «مردم راجع به بودجه صحبت می‌کنند و می‌گویند که فلان دستگاه چرا آن‌قدر پول می‌گیرد؟ این حق مردم است. مردم مقایسه می‌کنند که چرا برای فلان دستگاه فرهنگی این میلیارد بودجه گذاشته‌اید؛ اعتراض می‌کنند که چرا آن‌قدر زیاد است. اهلاً و سهلاً همه‌چیز برای مردم است و نظرات مردم باید در رأس باشد. اگر نظر عمومی مردم- نه چند نفر- این است و اگر دولت به این برسد که این خواست اکثریت است، خب اکثریت اگر چیزی می‌گویند آنها درست می‌گویند. حق با دولت نیست؛ حق با ملّت است. » این جملات آقای روحانی بدان معناست که چند قرن تجربه بشری را در شکل‌گیری مجلس شورا را به کناری نهیم و بسان آتن در یونان باستان برای هر چیز از جمله بودجه از مردم رأی‌گیری مستقیم کنیم! البته رئیس‌جمهور توضیح نداد که چرا برای میزان فیش‌های حقوق مدیران دولتی از مردم نظرخواهی نمی‌کند؟
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۱ بهمن ۹۶ ، ۰۸:۲۸
محمدجواد اخوان

تا قیامت با برجام

سخنانی که رسانه‌ها از رئیس‌جمهور در اختتامیه نهمین دوره جشنواره بین‌المللی فارابی نقل کردند، حاوی نکات شگفت‌آور و بعضاً قابل‌تأمل بود. با توجه به مجال محدود به سه نکته خاص که در سخنان وی بیشتر بحث‌برانگیز است، می‌پردازیم
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۵ دی ۹۶ ، ۰۷:۲۶
محمدجواد اخوان

ارزیابی پیامدهای محدودسازی پیامرسانهای خارجی

 

آیا انسداد تلگرام به صرفه است؟

 

 اکنون‌که چندی است تصمیم بر محدودسازی شبکه‌های پیام‌رسان خارجی قرارگرفته است، یکی از چالش‌های این تصمیم موضوع «کسب‌وکارهای شکل‌گرفته در این شبکه‌ها» و بلاتکلیفی آن‌ها در شرایط جدید است. از قضا برخی منتقدان محدودسازی شبکه‌های خارجی نیز روی همین محور تأکید کرده و کار به‌جایی رسیده که بعضاً آتش افروزان برون‌مرزی آشوب‌های اخیر نیز به همین بهانه، ناراحتی خود را از مسدود شدن مسیر هموار فتنه‌انگیزی را بروز می‌دهند. برای ارزیابی این ادعا که انسداد تلگرام موجب اختلال کسب‌وکارهای فعال در شبکه‌های پیام‌رسان شده و به زیان اقتصاد و اشتغال عمومی است، باید از دو جنبه مختلف به بررسی این ادعا پرداخت

۲ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۱۹ دی ۹۶ ، ۲۰:۵۹
محمدجواد اخوان

اکنون نوبت همکاران داخلی فتنه نیوز است

تقریباً واضح است که در جریان ناآرامی‌های اخیر آنچه در گسترش یکباره و تبدیل اعتراضات به آشوب و اغتشاش نقش پررنگی داشت، «رسانه‌های نوین»، «شبکه‌های اجتماعی» و ابزارهای «نرم افزارهای پیام رسان تلفن همراه» بود. در این میان نقش شبکه پیام رسان تلگرام و به خصوص چند کانال تلگرامی خاص در دمیدن در آتش این فتنه برجسته است. البته این کانال‌ها و به طور مشخص کانالی تحت عنوان آمد‌نیوز که باید آن را «فتنه نیوز» خواند مدت دو سال است که فعالیت دارد و این اولین بار نبود که به فتنه انگیزی در میان جامعه ایرانی می‌پرداخت. اما این بار تمام چارچوب‌های حرفه‌ای رسانه‌ای را به کنار نهاده و بدون تعارف و حفظ ظاهر، به اقداماتی همچون «آموزش ساخت سلاح‌ها و مواد منفجره دست‌ساز»، «تعلیم روش آشوب و اغتشاش» و «معرفی کردن مراکز حکومتی و تشویق آشوبگران به حمله به آنها» پرداخت که آشکارا نشان از اتصال و وابستگی این کانال و کانال‌های مشابه به سرویس‌های اطلاعاتی متخاصم و نیز گروهک‌های تروریستی است. 
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۶ دی ۹۶ ، ۰۰:۴۶
محمدجواد اخوان

تأملی در نارآرامی های اخیر شهرهای کشور

فتنه اجتماعی را فهم کنیم

این روزها یکی از مهم‌ترین پرسش‌ها در خصوص ماهیت ناآرامی‌هایی است که در تعدادی از شهرهای کشور بروز کرده است. برخی تلاش کرده‌اند این‌گونه تجمعات را سیاسی قلمداد نموده و تأویل و تفسیرهای سیاسی از ریشه‌ها و پیام‌های آن ارائه دهند. برخی دولتمردان همچون معاون اول رئیس‌جمهور، آن‌را به مخالفان دولت منتسب کرده‌اند و ضدانقلاب خارج نشین و سلطه گران بین‌المللی نیز از فرصت استفاده کرده و این تجمعات اعتراضی را بر ضد جمهوری اسلامی معرفی می‌کنند. در این میان باید گفت درک واقعیت‌های این‌گونه ناآرامی‌ها و فهم صحیح از آن‌یک ضرورت جدی در جهت حل معضل است.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۰ دی ۹۶ ، ۰۰:۳۱
محمدجواد اخوان

هوشیاری در برابر فتنه‌های آینده

به‌کارگیری الگوها و رهیافت‌های نوین (و به‌اصطلاح نرم) در مقابل نظام جمهوری اسلامی ایران، سابقه‌ای به درازای سه دهه دارد. تجربه پیاده‌سازی الگوهای متنوع براندازی اعم از شبیخون فرهنگی، براندازی سیاسی، شکاف سازی ملی و جنگ اقتصادی نشان می‌دهد دشمن در حوزه‌های مختلف منازعه، خود را آزموده و تجربه معتنابهی را از نبرد نرم با ایران اسلامی اندوخته است. در نیمه دوم دهه 80 که روند اقتدارافزایی ایران در سطح ملی و فراملی شتاب فوق‌العاده‌ای یافته بود، مهم‌ترین معمایی که ذهن اتاق‌های فکر غربی را به خود مشغول کرده بود، دکترین مناسب برای مهار و مقابله با این روند بود. 
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۵ دی ۹۶ ، ۰۰:۱۳
محمدجواد اخوان

«اعتماد»، چگونه شوروی را به فروپاشی کشاند؟

ریچارد نیکسون (سی و هفتمین رئیس‌جمهور ایالات‌متحده امریکا) در اواخر دهه‌ ۸۰ میلادی و در زمانی که جنگ سرد هنوز به پایان نرسیده بود، کتابی با عنوان «پیروزی بدون جنگ» به رشته تحریر درآورد و دکترین امریکا در مقابله با کشورهای رقیبش از جمله اتحاد جماهیر شوروی را ترسیم نمود. او صراحتاً از کشاندن نبرد به داخل محیط شوروی سخن گفت و راهبرد فرهنگی را برای به‌زانو درآوردن ساکنان آن روزهای کرملین مناسب قلمداد کرد.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۸ آذر ۹۶ ، ۱۹:۵۴
محمدجواد اخوان

موج جدید انتفاضه قدس

تصمیم رئیس‌جمهور امریکا برای اجرای قانون انتقال سفارت امریکا در سرزمین‌های اشغالی از تل‌آویو به قدس که اسلاف وی 22 سال جرئت اجرای آن را نداشتند، موجی عظیم در سراسر دنیای اسلام و بلکه در میان آزادگان جهان ایجاد کرده که می‌توان آن را «موج جدید انتفاضه قدس» تلقی کرد. البته مبارزه مردم فلسطین سابقه‌ای طولانی و به درازای اشغال این سرزمین مقدس دارد و پیش‌ازاین نیز شاهد امواج انتفاضه مردمی این ملت در سال‌های 1987 و 2000 بوده‌ایم. بااین‌حال موج جدید انتفاضه قدس ویژگی‌هایی خاص دارد که تفاوت‌هایی اساسی با امواج پیشین آن ایجاد می‌کند.
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۳ آذر ۹۶ ، ۰۰:۴۶
محمدجواد اخوان

خطر تشکل یک‌بارمصرف دولت‌ساخته

در حالی امسال 16 آذر روز دانشجو را سپری می‌کنیم که سیاست‌های دولتی نسبت به فضای تشکلی دانشجویی جنجال‌برانگیز بوده است. از سال 92 از نقاط ضعفی که مدیران جدید قوه مجریه در حوزه دانشگاه احساس می‌کردند، فقدان بدنه دانشجویی وابسته در فضای دانشگاهی بود. البته ماجرای ضعف بدنه فعال جریان موسوم به اعتدال، به دانشگاه محدود نمی‌شده و در تمام این چند سال، بدنه عاریتی از دیگر جریانات سیاسی، سیاهی لشکر تجمعات و میتینگ‌های سیاسی این جریان را تأمین کرده است. ناگفته پیداست که اوضاع در دانشگاه، وخیم‌تر نیز است، چراکه آنچه به‌عنوان «اعتدال» عرضه می‌گردد، خصوصاً با ابعاد محافظه‌کارانه‌اش، به‌هیچ‌روی شور و اشتیاقی در میان جوانان و دانشجویان نمی‌انگیزد و نمی‌توان به آن برای جریان‌سازی امید بست. 
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۶ آذر ۹۶ ، ۰۰:۱۴
محمدجواد اخوان

درس‌ها و عبرت‌های بحران مؤسسات اعتباری

 
هرچند مسئولان از حل مشکل 98درصد سپرده‌گذاران مؤسسات اعتباری بحران‌زده خبر می‌دهند، اما در واقع از نظر حجم ریالی، بیشتر سپرده مردم همچنان بلاتکلیف است؛ به گونه‌ای که برای مثال بنا بر اظهارات مسئولان بانک مرکزی، یکی از تعاونی‌های زیرمجموعه مؤسسه مجاز کاسپین به تنهایی 8600 میلیارد تومان سپرده جذب نموده بود که اکنون برای حل و فصل ماجرا، 3600 میلیارد تومان در قبال اعتبار تخصیص یافته است. این بدان معناست که بیش از نیمی از حجم ریالی سپرده‌های مردم همچنان تعیین تکلیف نشده است. در باقی مؤسسات بحران‌زده نیز تقریباً اوضاع به همین منوال است. با این حال نمی‌توان انکار کرد که پرداخت حداقل بخشی از پول همه سپرده‌گذاران اقدام مثبتی بود که البته ‌ای کاش زودتر انجام می‌گرفت. به هر روی بحران نکول بانکی که این مؤسسات بدان‌ها مبتلا شدند، درس‌ها و عبرت‌های متعددی برای مسئولان مردم کشورمان داشت که لازم است، برای جلوگیری از رویدادهای مشابه در آینده بدان‌ها توجه کنیم.
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۲ آذر ۹۶ ، ۰۰:۳۲
محمدجواد اخوان

بسیج، فاتح نبرد با تروریسم

از ویژگی‌های بی‌بدیل انقلاب اسلامی، تکیه آن بر نیروی عظیم و دائماً در حال جوشش مردمی است، به‌گونه‌ای که سرمایه اجتماعی، چه در مقطع حدوث و چه در مرحله بقا، در نظام و انقلاب اسلامی بروز و ظهور داشته است. در این میان نمی‌توان تدبیر داهیانه امام راحل عظیم‌الشأن را در شکل‌گیری عنصر «بسیج» به‌عنوان جلوه نقش‌آفرینی مردم در حفظ و تعالی انقلاب اسلامی نادیده گرفت. 
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۷ آذر ۹۶ ، ۰۰:۴۳
محمدجواد اخوان

پایان کار داعش، دوران جدید مقاومت

با رانده شدن تروریست‌های گروه تکفیری داعش از آخرین نقطه تجمعی در شام، می‌توان گفت زنگ پایان کار این گروهک به صدا درآمده است. اکنون نتیجه چندین سال مجاهدت هزاران رزمنده بی ادعا و مخلص مدافع حرم در محور مقاومت به بار نشسته و کارآمدی راهبرد رهبر معظم انقلاب اسلامی در مواجهه با توطئه تکفیری صهیونیستی، آشکار شده است. از همان روزهای نخست بحران که پوشش اعتراضات مردمی، غباری بزرگ بر تحولات شام افکنده بود، برخی ساده‌اندیشانه پیشنهاد انفعال در برابر شرایط پیش رو را مطرح کرده، حتی شام را از دست رفته می‌دیدند. همچنین برخی با پیشنهادهای بی اساسی همچون مذاکره و دیپلماسی، نشان دادند که از عمق مسئله مطلع نیستند. 
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۱ آذر ۹۶ ، ۲۰:۳۷
محمدجواد اخوان

مؤسسات بی‌اعتبار و بحران اعتماد

اگر جزو مخاطبان رسانه‌های کشور باشید، احتمالاً از وقوع سریالی بحران در مؤسسات اعتباری مطلع هستید. این روزها حتی نتایج این بحران و آسیب‌دیدگان آن به کف خیابان‌های تهران و شهرستان‌ها و حتی مکان‌هایی همچون نمایشگاه مطبوعات نیز کشیده شده است. شاید بتوان گفت با توجه به وسعت دامنه جمعیت تأثیرپذیر، بحران مؤسسات بانکی از فراگیرترین چالش‌های اجتماعی سال‌های اخیر کشور بوده است. در میان سپرده‌گذاران مالباخته از غنی تا فقیر را می‌توان یافت؛ از کسانی که با فروش زمین، کارخانه و ... میلیاردها تومان در این بنگاه‌ها سپرده‌گذاری کرده‌اند گرفته تا کسانی که اندوخته ناچیز خود از قبیل پس‌انداز چندساله یا پاداش بازنشستگی خود را به این مؤسسات سپرده‌اند تا با سود سپرده‌ها بتوانند گذران زندگی کنند. اکنون این جمعیت وسیع که از تهران تا دورترین نقاط کشور سرگردان در پی احقاق حقوق ازدست‌رفته خودشان هستند در کنار یکدیگر از هیچ تلاشی برای تظلم خواهی فروگذار نمی‌کنند، چه با تحصن چندهفته‌ای در گوشه یک خیابان مرکزی تهران تا تجمعات هرروزه در اماکن رسمی کشور حتی طرح شکایت در مراجع قانونی. 
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۵ آبان ۹۶ ، ۰۸:۳۶
محمدجواد اخوان

اربعین، مغناطیس پرجاذبه بیداری

 

از جمله ویژگی‌های بارز نهضت حسینی، بعد بیدارگرایانه و احیاگرانه آن بوده است، به‌گونه‌ای که می‌توان با قطعیت گفت یکی از اهداف حضرت اباعبدالله‌الحسین(ع) احیای اسلام ناب محمدی(ص) پس از گذشت پنج دهه از رحلت پیامبر بود. نگاه تاریخی به حوادث عاشورا و پس‌ از آن نیز نتیجه‌بخش بودن این جهاد را نمایان می‌سازد، چنانکه قیام حضرت سیدالشهدا(ع) آغازگر بیداری بزرگی در جهان اسلام بود که تا سال‌ها، ظلمه طاغوت را به چالش کشید. 
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۷ آبان ۹۶ ، ۰۸:۳۷
محمدجواد اخوان

مذاکره بر سر اقتدار؟!

در پرونده قطور تجربه چندین دهه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران با غرب چیزی که بیش از همه نمایان است، تلاش طرف غربی برای مهار و تغییر رفتار ایران از طریق مذاکره بوده و در این میان همیشه نقطه هدف در این مذاکرات حذف مولفه‌های اقتدار ملی جمهوری اسلامی بوده است. البته غربی‌ها در مقابل این انعطاف پذیری، امتیازاتی از جنس اقتصادی و تجاری را روی میز نهادند. برجام نیز روزی قرار بود رفع تحریم‌ها و گشایش اقتصادی در روابط تجاری خارجی را به ارمغان آورد. اکنون دیگر معلوم شده که چنین انتظاری بیهوده است. برجام تاکنون تقریباً بی‌خاصیت از حیث اقتصادی و البته هزینه‌بر از حیث توانمندی هسته‌ای بوده است. برجام قربانی اول خود را گرفت و چیزی در ازای آن نداد. 
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۰ آبان ۹۶ ، ۰۰:۵۵
محمدجواد اخوان

امنیت اقتصادی، حلقه مفقوده امنیت پایدار

رهبر معظم انقلاب اسلامی در مراسم دانش‌آموختگی دانشجویان دانشگاه‌های افسری ارتش، ضمن بیان ضرورت «امنیت»، به مسئله مهم «امنیت اقتصادی» اشاره نموده و فرمودند: «اقتصاد هم نیازمند امنیت است؛ بنای اقتصادی کشور هم بایستی بر یک بنیاد امنی نهاده بشود. مشکل ما، مشکل تاریخی ما، مشکل بازمانده ما از دوران‌های طاغوتی، وابستگی اقتصاد ما به نفت است؛ این موجب شده است که ما در زمینه‌ مسائل اقتصادی، دغدغه‌ امنیت را در همه‌ دوران‌ها، زیاد داشته باشیم؛ قیمت نفت کم شد، زیاد شد، فروش نفت ممنوع شد، رفت‌وآمد نفت مشکل شد، فلان مشتری نفت پول ما را نداد. وقتی همه‌چیز بر محور نفت در اقتصاد می‌چرخد، اقتصاد ناامن است؛ اقتصاد هم بایستی امن بشود.»
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۶ آبان ۹۶ ، ۰۰:۵۲
محمدجواد اخوان

پس‌راندن نیابتی، نسخه جدید واشنگتن

همان زمان که ترامپ در سخنرانی جنجالی اخیرش از راهبرد دولتش بر ضد جمهوری اسلامی ایران رونمایی کرد، اندیشکده «شورای آتلانتیک» از اتاق‌های فکر شناخته‌شده امریکایی در گزارشی تحت عنوان «گزینه‌های استراتژی امریکا برای [مقابله با] چالش منطقه‌ای ایران» پیشنهادهایی را روی میز کاخ سفید گذاشت که تأملی گذرا در آن مفید است.
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۳۰ مهر ۹۶ ، ۰۷:۴۲
محمدجواد اخوان

لزوم برجام‌زدایی از اقتصاد ایران

از روزهای نخست شروع مذاکرات هسته‌ای در دوره دولت یازدهم، مهم‌ترین مناقشه میان صاحبنظران، تحلیلگران و فعالان عرصه‌های سیاست و اقتصاد میزان اثربخشی مذاکرات و - به تبع آن- توافق احتمالی بر گشایش اقتصاد ملی و بهبود معیشت مردم ایران بود. این مناقشه البته در سطح نخبگان نماند و ذوق‌زدگی‌های خیابانی پس از توافق اولیه -که تصاویر به یادماندنی آن در بایگانی رسانه‌ها موجود است- نشان از اجتماعی شدن امید به مذاکرات داشت. البته ناگفته پیداست که کشیده شدن ذوق‌زدگی از مذاکرات و توافق ریشه در نشانی‌هایی داشت که عمدتاً از سوی برخی مسئولان و نخبگان به جامعه داده می‌شد. یک سوی دیگر نیز واهمه‌افکنی از رویدادهایی خیالی  بود که به جامعه القا می‌شد که در صورت به نتیجه نرسیدن مذاکرات یا تأخیر در آن ممکن است به وقوع پیوندند. در نتیجه جمع این پروپاگاندای سلبی و ایجابی توأمان اولاً ساحت اجتماعی تا حد زیادی روی مذاکرات شرطی ماند و ثانیاً پیشرفت اقتصادی معطل مذاکرات ماند.
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۶ مهر ۹۶ ، ۰۷:۵۰
محمدجواد اخوان

دیوار چه کسی کوتاه است؟

رئیس‌جمهور در مراسم آغاز سال تحصیلی دانشگاه‌ها در جملاتی که رنگ و بوی سیاسی داشت، با اظهار این جمله که «ظاهراً یک جناحی از ابتدا دیوارش کوتاه ساخته شده است»، گفت: «متأسفانه یک جناح همیشه تشویق می‌شود و جناح دیگر نیز همواره مورد تنبیه قرار می‌گیرد و باید این مسیر را رها کرد.» در نگاه اول می‌توان این اظهارات را به حساب اقتضای فضای هیجانی دانشگاه گذاشت و به راحتی از کنار آن عبور کرد. اما اگر بخواهیم از جایگاه گوینده این جملات به این نوع اظهارات نگاه کنیم، ماجرا تفاوت‌هایی دارد. رئیس‌جمهور، رئیس شورای عالی امنیت ملی است و طبیعتاً باید در اظهارات خود –آنگونه که خود نیز بدان تأکید می‌کند ـ فراتر از رقابت‌های جناحی به مسئله نگاه کند. 
اینگونه از جملات اقای روحانی استنباط می‌شود که مقصود وی آن است که جناح خاص – که احتمال زیاد مقصودش جریان حامی دولت فعلی است ـ از ابتدا مورد بی مهری و حتی برخورد بوده و در مقابل جریان رقیب مورد حمایت و تشویق بوده است. در این خصوص، اما چند نکته در خور تأمل است
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۹ مهر ۹۶ ، ۰۰:۱۳
محمدجواد اخوان

قربانی بعدی برجام

از روزهای نخستین ورود ترامپ به کاخ‌سفید، یکی از مهم‌ترین پرسش‌ها درباره سیاست‌های دولت جدید، تصمیم درباره آینده برجام بود. خصوصاً آنکه ترامپ پیش از انتخابات صراحتاً از پاره کردن این توافق سخن گفته بود. البته روشن بود که ترامپ نیز پس از سرد شدن تب‌وتاب تنور انتخابات، موضع هوشمندانه‌تری درباره برجام اتخاذ خواهد کرد و روندهای کنونی نیز همین امر را نشان می‌دهد. 
 
در آخرین تحولات روزنامه واشنگتن‌پست از تصمیم ترامپ مبنی بر «تأیید نکردن پایبندی ایران به برجام» خبر داده و اعلام کرده که از نظر او این توافق‌نامه «در راستای منافع» کشورش نیست. این بدان معناست که به زبان ساده‌تر ترامپ می‌خواهد هزینه‌ گذار از برجام را به ایران تحمیل کند و ابزار او متهم کردن ایران به نقض برجام است. از این نکته که یکی از مهم‌ترین نقاط ضعف برجام، یکی بودن شاکی و داور یعنی امریکا است، هم بگذریم فعلاً باید بپذیریم شیشه عمر این توافق در دستان ساکن جدید کاخ‌سفید است. اما آیا او واقعاً هنوز به دنبال برهم زدن برجام است؟
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۶ مهر ۹۶ ، ۰۰:۰۴
محمدجواد اخوان

غوغای یک رویش انقلاب

ماجرای شهید محسن حججی از آن زمان که اولین تصاویر از صلابت وی در هنگام اسارت منتشر شد تا هفته پیش که با بدرقه دیدنی ملت در خاک میهن آرام گرفت، مشحون از نکات تأمل‌برانگیز و البته ارزشمند است. شهیدی که تا چندماه پیش غیراز همرزمان، دوستان و بستگان نزدیکش کسی او را نمی‌شناخت، اما ناگهان به چهره‌ای بین‌المللی و مورد توجه افکار عمومی تبدیل شد، خصوصاً آنکه اقبال شگفت انگیز افکار عمومی به وی نه از روی برساخت‌سازی رسانه‌ای یا پروپاگاندای رسانه‌های رسمی، بلکه از جنس خیزش خودجوش اجتماعی بود. در ساعات اولیه انتشار تصویر اسارت وی، در حالی که کمتر کسی از نام و نشان وی خبر داشت، ناگهان موج گسترده اجتماعی شکل گرفت که صلابت و شجاعت وی را در سخت‌ترین لحظات تحسین می‌کرد. نگاه نافذ و البته بدون واهمه وی کافی بود تا عمق واقعیت را به دور از هرگونه حاشیه تراشی بازگو کند. 
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۱ مهر ۹۶ ، ۲۲:۴۲
محمدجواد اخوان