مقابل نقض سریالی برجام باید ایستاد
هرچند از چند ماه پیش زمزمه‌های تمدید تحریم‌های ISA شنیده می‌شد، اما می‌شد از نتیجه انتخابات ریاست جمهوری حدس زد که دیر یا زود باید تأثیر صندوق‌های رأی امریکا را در آینده توافق هسته‌ای مشاهده کرد. ماجرای نقض برجام و خلف وعده امریکا چیز تازه‌ای نیست و حتی به برجام هم مرتبط نمی‌شود. تجربه چند دهه آزمودن تعامل با امریکا در مقاطع مختلف پرونده قطوری از عهدشکنی‌های کاخ سفید را در اختیار ما قرار داده است. در طول یک سالی هم که از اجرای برجام می‌گذرد، نمونه‌های متعددی از خلف وعده طرف مقابل دیده می‌شود که مورد اذعان مذاکره‌کنندگان ایرانی نیز بوده است.
یکی از اولین وظایف دولت‌ها، حمایت از حقوق شهروندانشان چه در داخل قلمرو سرزمینی و چه در خارج از آن است. بر این اساس امروزه در دنیا یکی از شاخصه‌های قدرت دولت بر اساس همین موضوع تعیین می‌شود. اتفاقاً یکی از جدی‌ترین شعارهای آقای روحانی در انتخابات ریاست جمهوری 92، بازگرداندن عزت و احترام به «پاسپورت ایرانی» بود. با این حال چندی پیش جمله‌ای از آقای ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان شنیده شد که بسیار تأمل‌برانگیز و البته تأسف‌بار است. ایشان در خصوص روابط با رژیم آل‌سعود می‌گوید: «نزدیک به 500 زائر ما در مراسم حج کشته شدند، اما ما روابط خود را قطع نکردیم، حتی روابط خود را با عربستان کاهش هم ندادیم». هرچند به نظر می‌رسد این جملات ایشان با این نیت مطرح‌شده که حسن نیت مسئولان ما را نشان دهد، اما در واقع نگاه منفعلانه غیرمسئولانه برخی را در برابر – به قول ایشان- برادران سعودی پدیدار می‌سازد.
ماجرای ورود غیرقانونی تفنگداران دریایی امریکایی به آب‌های سرزمینی کشورمان که منجر به بازداشت این نیروها شد، روز گذشته تیتر بسیاری از رسانه‌های داخلی و بین‌المللی را به خود اختصاص داد. آزادی این نیروها در کمتر از 24 ساعت پس از تجاوز نکته مهمی بود که در این ماجرا برجسته گردید. فارغ از دلیل ورود این نیروها و حاشیه‌هایی که در این‌باره مطرح می‌شود، مقایسه‌ای میان این حادثه و حادثه دیگری- که به آن اشاره خواهد شد- نکات مهمی را روشن خواهد کرد.
«قول می‌دهم که اعتبار و احترام را به پاسپورت ایرانی برگردانم.» این جملات معروف یکی از کلیدواژه‌های اصلی تبلیغات دکتر حسن روحانی در رقابت‌های انتخابات یازدهم رئیس‌جمهوری (1392) بود که البته تا حد زیادی در یادها مانده است.
دومین نامه رهبر معظم انقلاب اسلامی خطاب به جوانان غربی، در حالی منتشر گردید که فضای رسانه‌ای جهان هنوز تحت تأثیر حوادث پاریس و تحولات پس از آن است. انتخاب این بستر خاص برای همکلام شدن با جوانان غربی –که عمدتاً به‌شدت متأثر از فضاسازی امپراتوری رسانه‌ای سلطه‌گران هستند- این فرصت را به گفتمان انقلاب اسلامی می‌دهد تا در محیطی که تاکنون مورد بایکوت خبری قرار داشته است، نیز شنیده شود. هرچند تاکنون مطالعه دقیقی از میزان شنیده شدن نامه اول معظم‌له به جوانان اروپایی و امریکایی منتشر نگردیده و معلوم نیست که اساساً این نوع مطالعه –با توجه به مقدورات و امکانات- برای ما میسر باشد، اما ارزیابی‌های اولیه نشان می‌دهد بخشی از جوانان جویای حقیقت غربی، برای اولین‌بار و پس از سال‌ها، ندای برخاسته از فطرت الهی انسانی را شنیده‌اند و این بدان معناست که اثرگذاری این نوع از «دیپلماسی فطرت» بیش از آنکه تصور می‌شود، است.
یکی از ویژگی‌های بی‌بدیل انقلاب اسلامی، تکیه آن بر نیروی عظیم و دائماً در حال جوشش مردمی است، به‌گونه‌ای که سرمایه اجتماعی، چه در مقطع حدوث و چه در مرحله بقا، در نظام و انقلاب اسلامی بروز و ظهور داشته است. در این میان نمی‌توان تدبیر داهیانه امام راحل عظیم‌الشأن را در شکل‌گیری عنصر «بسیج» به‌عنوان جلوه نقش‌آفرینی مردم در حفظ و تعالی انقلاب اسلامی نادیده گرفت.
امروزه دانش و فناوری یکی از کانون‌های مولد اقتدار برای دولت‌ها و موجودیت‌های اقتصادی و سیاسی دیگر به شمار می‌آید. چنانکه مشاهده می‌شود دولت‌ها اعم از آنها که در عرف، توسعه‌یافته خوانده می‌شوند و آنها که درحال‌توسعه نامیده می‌شوند، تلاش می‌کنند میزان قابل‌اعتنایی از درآمد ملی خود را مصروف رشد و گسترش اقتدار علمی خود کنند. در این میان جمهوری اسلامی ایران نیز بر اساس اسناد بالادستی خود از جمله سند چشم‌انداز بیست ساله ایران 1404، رتبه اول علمی فناوری در منطقه غرب آسیا را هدف گرفته است که این هدف، جز با تلاشی مداوم و راهبرد پایدار در این زمینه امکان‌پذیر نیست.