«در این مقطع زمانی، سیاست‌های استکبار و به‌خصوص و به‌طور خاص سیاست‌های امریکا اقتضا می‌کند که یک تفکری تزریق بشود در میان ملت ما؛ اول در میان نخبگان جامعه و بعد از آن به‌تدریج به افکار عمومی منتقل بشود؛ یک تفکر خاصی تزریق بشود به افکار عمومی. آن سیاستی که مورد نظر آنهاست، این است که وانمود کنند ملت ایران بر سر یک دوراهی قرار دارد و چاره‌ای ندارد جز اینکه یکی از این دو راه را انتخاب کند.
طی چند هفته‌ای که از برگزاری انتخابات دو مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری می‌گذرد، تحلیل‌های متفاوتی در خصوص نتایج این انتخابات ارائه شده و البته جریانی ائتلافی که از بقایای دوم خرداد و همسویان پاستورنشینان تشکیل شده است، تلاش می‌کند تا خود را پیروز این آوردگاه قلمداد کند.
با این‌حال ارزیابی‌ها نشان می‌دهد این ادعا چندان نیز قابل‌پذیرش نیست. به هر روی در خصوص نوع حضور در انتخابات و آینده پساانتخاباتی آن نکاتی هست که ضروری به نظر می‌رسد تا بالاجمال بررسی شود.
انتخابات دوره دهم مجلس شورای اسلامی و پنجم مجلس خبرگان رهبری که در هفتم اسفندماه 1394 برگزار شد، از حیث نتایجی که از صندوق‌های رأی بیرون آمد، محل بحث و تضارب آرای بسیاری از صاحب‌نظران و تحلیلگران شده است. برخی نتایج انتخابات خصوصاً در تهران را به‌مثابه شکست اصولگرایان قلمداد کرده و برخی خلاف این نظر را دارند. به‌نظر می‌رسد فارغ از نتایج انتخابات، روندی که در طول این انتخابات طی شد و فضای پیش و پسا انتخاباتی، آشکارکننده حقایقی بوده است که در این یادداشت تلاش می‌شود مختصراً بدان‌ها پرداخته شود
نشست خبری آقای روحانی با رسانه‌های داخلی و خارجی که دو روز پیش برگزار شد و البته نکات تأمل‌برانگیزی در آن طرح گردید با واکنش‌های متفاوت صاحب‌نظران و تحلیلگران مواجه شده است. با توجه به اهمیت بعضی از مباحث طرح شده در این نشست به طرح چند نکته محوری درباره فرازهایی از گفته‌های آقای رئیس‌جمهور خواهیم پرداخت
وقوع تحریم‌هایی که دشمن آنها را صراحتاً هوشمند و فلج‌کننده می‌خواند، فرصتی را برای اقتصاد ایران فراهم آورد تا حد ممکن خود را از وابستگی به درآمد تک‌محصولی و متکی به خام‌فروشی برهاند. این چنین بود که رهبر معظم انقلاب اسلامی با تبیین راهبرد کلان «اقتصاد مقاومتی» توجه همه مسئولان را معطوف به این رویکرد فرصت‌محور کردند.
اکنون بیش از سه سال از تبیین کلی این راهبرد و دو سال از ابلاغ سیاست های کلی آن از سوی امام خامنه‌ای(مدظله‌العالی) می‌گذرد.
در روزهای قبل از انتخابات خبرگان پنجم که رسانه‌های بیگانه تلاش فراگیری برای جلوگیری از رأی‌آوری حضرات آیات جنتی، یزدی و مصباح را در دستور کار قرار داده بودند، برخی از فعلان جبهه انقلاب برای مقابله با این موج رأی منفی پیشنهادی عملیاتی را مطرح می‌کردند. بر اساس این پیشنهاد لازم بود تا به مؤمنین توصیه شود به‌جای رأی دادن به همه لیست جامعه مدرسین، تنها به اعضای غیرمشترک این لیست با لیست جریان هاشمی رأی داده شود تا مثلاً رأی بالای مشترکین مانع از رأی‌آوری اعضای اختصاصی لیست جامعه (علی‌الخصوص حضرت آیات ثلاثه) نشود.
بااین‌حال تعداد قابل‌توجهی از نخبگان جبهه انقلاب این پیشنهاد را مضر و خلاف مصالح دانسته و کارآمدی آن را رد کردند. اکنون و پس از اعلام نتایج برخی تصور می‌کنند که عدم توجه جدی به این پیشنهاد سبب عدم راه‌یابی حضرات آیات یزدی و مصباح به خبرگان پنجم شده است.
هرچند تا اعلام نهایی نتایج انتخابات هفتم اسفند هنوز زمانی باقی است و ارزیابی کلی در این انتخابات را باید به شمارش همه آرا موکول کرد، با این حال برخی ویژگی‌های عمومی این عرصه حتی قبل از روز اخذ رأی نیز آشکار شده بود. لذا می‌توان با تکیه بر این خصوصیات شاخصه‌های عمومی انتخابات 94 را مورد بررسی قرار داد. البته ناگفته پیداست که بررسی همه این شاخصه‌های عمومی در قالب و حوصله این سطور گنجاندنی نیست، از این‌رو تنها در این مجال به یک ویژگی مهم این انتخابات، آن هم «وحدت و یکپارچگی جبهه مؤمن انقلابی» پرداخته می‌شود:
1- روند تفرد و تفرقی که در سال‌های اخیر بر ساختار سیاسی و اجتماعی جبهه مؤمن انقلاب اسلامی حاکم شده بود، موجب بروز نگرانی‌هایی از سرنوشت آینده این جبهه شده بود که این نگرانی تنها در آینده حضور این جریان در عرصه قدرت منحصر نمی‌شد بلکه وجود تزاحمات و تخاصمات درون گفتمانی باعث اتلاف انرژی نیروهای این جبهه می‌شد و عملاً موضع جریانات دیگر را تقویت می‌کرد.
بر این اساس باید گفت همین که بخشی از بزرگان و معتمدان این جبهه با تمام اختلاف سلائق و ذائقه‌های خود، حاضر به تنازل شده و براساس مشترکات گفتمانی خود به وحدت حداکثری برسند، خود بسیار ارزشمند است.
فارغ از اینکه این وحدت تا چه میزانی بر نتیجه آرا تأثیر گذاشته باشد، این مدارای درون‌گفتمانی یک دستاورد مهم محسوب می‌شود.
2- وحدت نیروهای جبهه مؤمن انقلابی، هرچند برکات زیادی داشت اما در عین حال با چالش‌هایی نیز مواجه بود. به نظر می‌رسد مهم‌ترین چالش پیش‌روی این فرآیند، نداهای وحدت‌شکن و وحدت‌ستیزی بود که حتی در دوره تبلیغات انتخاباتی از برخی چهره‌ها و جریانات شنیده می‌شد.
واقعیت این است که هرچند عمده چهره‌ها و جریان‌های اصلی و شاخص این جبهه در فرآیند وحدت مشارکت داشته و خود را با آن مطابقت دادند، با این حال برخی چهره‌ها و جریانات معدود برخلاف این سیر حرکت کردند.
به نظر می‌رسد مخالفان وحدت، از دو جنس مختلف بودند، نخست جریان‌هایی که از اساس دیگر قائل به اصولگرایی نیستند و بعد از فتنه 88 و در میانه ظهور و بروز جریان انحرافی در دولت سابق، عبور خود را از اصولگرایی آشکار کردند. برخی از اینان هنوز در شمار جریان اصولگرایی به شمار می‌آمدند، اما نوع کنش اخیر آنها نشان داد که دل در گرو احمدی‌نژاد دارند و بیشتر به بازگشت وی امیدوارند. طیف دیگری از مخالفان وحدت، کسانی هستند که حتی پیش‌تر خود منادی وحدت بودند، اما اکنون که نتیجه وحدت را مغایر با اهداف و منافع شخصی خود دیدند، آن را نادیده گرفتند.
جالب اینجاست که بنابر شواهد حتی برخی از افراد میثاق‌نامه‌ای را برای وحدت امضا کردند و متعهد شدند حتی اگر در فهرست نهایی نیز قرار نگیرند انصراف داده و از فهرست واحد حمایت کنند، با این حال در هنگامه عمل، به گونه دیگری عمل کردند؛ به گونه‌ای که حتی برخی از آنها در فهرست جریان‌های معارض با گفتمان جبهه انقلاب قرار گرفتند.
وجود این دو طیف مانع وحدت، فارغ از نتیجه آن بر نتایج نهایی آرا، نشان داد که باید برای همه‌گیر شدن وحدت، تلاش بیشتری کرد.
3- شاید بتوان گفت یکی از رموز اصلی پیشرفت فرآیند وحدت، نوعی همگرایی گفتمانی در این جریان بود که تا حدودی کم‌سابقه بود. گرفتار شدن جبهه انقلاب به تشدید اختلاف سلائق و ذائقه‌ها، در سال‌های اخیر سبب شده بود تا بسیاری، وحدت گفتمانی را بسیار دور از دسترس بدانند، اما در نهایت عبرت‌آموزی از تحولات گذشته و مهندسی و بازتولید گفتمانی براساس مؤلفه‌های گفتمان «عزت و پیشرفت» منطبق بر نیازهای انقلاب اسلامی و اقتضائات امروز، باعث پر شدن دست جبهه انقلاب در میدان گفتمان و ایده شد.
اکنون بازمهندسی دقیق‌تر این گفتمان براساس رهاوردهای انتخاباتی اسفند 1394، می‌تواند برای آینده فرصت‌هایی در آوردگاه‌های آتی فراهم آورد.
4- اکنون به نظر می‌رسد جبهه مؤمن انقلاب اسلامی چه در ساحت سیاسی آن و چه در عرصه مهم‌تر فرهنگی و اجتماعی باید از این فرصت همگرایی گفتمانی و وحدت کنشگری، حداکثر بهره را برده و تلاش کند چالش‌های درونی خود را به حداقل برساند. تجربه اسفندماه 1394 نشان داد می‌توان سناریوی راهبردی غرب برای تغییر رفتار و هویت انقلاب اسلامی را که در طول دو سال و نیم گذشته دنبال می‌شد، ناکام گذاشت و «امید» واهی غرب را به «یأس» تبدیل کرد. اکنون باید منتظر گام‌های بعدی جبهه انقلاب اسلامی بود.
همین مطلب:
هرچند در بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در سال 1368 تا حدودی نظام سیاسی کشورمان از پارلمانی به ریاستی تغییر کرد اما این بدان معنا نیست که قوه مقننه و مجلس شورای اسلامی فاقد هرگونه جایگاه و نقش اساسی در حاکمیت کشور باشد. در ساختار کنونی هرچند رئیس‌جمهور و به‌طورکلی قوه مجریه سکان‌دار اصلی اجرا در کشور است اما نقش تقنینی و از آن مهم‌تر اختیارات نظارتی مجلس تبلور حضور مردم در تعیین سرنوشت خویش است. در دولت‌ها و مجالس پس از بازنگری قانون اساسی نیز هرچند اختیار تغییر رئیس دولت از مجلس گرفته شده است، اما ابزارهای نظارتی همچون استیضاح، سؤال، تحقیق و تفحص و اصل 90 همچنان در اختیار خانه ملت است.
بیانات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار مردم آذربایجان، ازآنجاکه یکی از آخرین دیدارهای معظم‌له قبل از انتخابات هفتم اسفند است، مهم و دارای نکات راهبردی بود. به نظر می‌رسد، لازم است نکات محوری این بیانات بررسی شود
یکی از اولین وظایف دولت‌ها، حمایت از حقوق شهروندانشان چه در داخل قلمرو سرزمینی و چه در خارج از آن است. بر این اساس امروزه در دنیا یکی از شاخصه‌های قدرت دولت بر اساس همین موضوع تعیین می‌شود. اتفاقاً یکی از جدی‌ترین شعارهای آقای روحانی در انتخابات ریاست جمهوری 92، بازگرداندن عزت و احترام به «پاسپورت ایرانی» بود. با این حال چندی پیش جمله‌ای از آقای ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان شنیده شد که بسیار تأمل‌برانگیز و البته تأسف‌بار است. ایشان در خصوص روابط با رژیم آل‌سعود می‌گوید: «نزدیک به 500 زائر ما در مراسم حج کشته شدند، اما ما روابط خود را قطع نکردیم، حتی روابط خود را با عربستان کاهش هم ندادیم». هرچند به نظر می‌رسد این جملات ایشان با این نیت مطرح‌شده که حسن نیت مسئولان ما را نشان دهد، اما در واقع نگاه منفعلانه غیرمسئولانه برخی را در برابر – به قول ایشان- برادران سعودی پدیدار می‌سازد.
راهپیمایی سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، میعادگاه سالانه تجدید میثاق با آرمان‌های انقلاب اسلامی و راه شهدا به شمار می‌آید و به همین دلیل طی این سال‌ها تا حدودی به یک شاخص برای پایایی و پویایی این اصول و ارزش‌ها تبدیل شده است. طی سالیان متمادی نظام سلطه از طریق رسانه‌های خود و نیز جریان‌های وابسته و نفوذی تلاش کرده است این حضور خالی از روح انقلابی گردد و البته این امید هرساله پس از 22 بهمن به یأس مبدل می‌شود.
گذر انقلاب اسلامی از نزدیک به چهار دهه چالش‌ها، تجربه ذی‌قیمتی از نوع مواجهه با چالش‌های متنوع سیاسی را در اختیار گذارده است که مطالعه آنها می‌تواند مفید و درعین‌حال عبرت‌آموز باشد. از مهم‌ترین تجارب انقلاب اسلامی که به دست آوردن آن کم‌هزینه نیز نبوده است، چالش حضور خواص در قدرت و ابتلا به آسیب‌های ناشی از آن است.
تدوین سندهای بالادستی همچون چشم‌انداز 20ساله و سیاست‌های کلی موضوعی در کنار تنظیم و تصویب برنامه‌های پنج‌ساله توسعه تا حدودی جایگاه نظام برنامه‌ریزی را در پیشرفت تثبیت کرده است. البته این بدان معنا نیست که برنامه‌هایی که در 25 سال گذشته تصویب و اجرا شد، خالی از اشکال بوده و توانسته باشد همه موانع پیشرفت کشور را از سر راه بردارد. اما حداقل فایده وجود برنامه‌های پنج‌ساله و مسیر قانونی تصویب آن نهادینه شدن نگاه بلندمدت و راهبردی در مسئولان و تصمیم‌گیران است.
تعالی جویی و تلاش در جهت حرکت به سمت جلو، در نهاد فطری انسان نهادینه شده است و دوران معاصر با تکیه هر چه بیشتر بر دانش و تفکر، این امر بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. در این زمان، از تک تک آحاد بشریت گرفته تا مجموعه جامعه انسانی، مقوله «پیشرفت» را برای خود هدفی اساسی دانسته و چنین گمان می‌رود که گام برنداشتن یک جامعه در جهت پیشرفت به منزله مرگ تدریجی و نابودی آن جامعه خواهد بود.
میزگرد "گفت وگوی سیاسی" رادیو گفتگو با نگاهی به نفوذ جریانی به بررسی شیوه های نفوذ به مجلس خبرگان و مجلس شورای اسلامی پرداخت.
نقشه راه ایران اسلامی در فردای اجرای برجام
هرچند مذاکرات هسته‌ای ایران و 5+1 نفس‌گیر و البته فرسایشی بود، اما باید دانست اعلام آغاز اجرای برجام، شروع مرحله جدیدی از پیشبرد برنامه هسته‌ای ایران است که به‌نظر می‌رسد با پیچیدگی‌های به‌مراتب بیشتر و دشوارتر همراه باشد. بسیاری از ناظران و تحلیلگران معتقدند در این شاهد چالش‌های جدیدی بر سر منافع ملی و مصالح کشور خواهیم بود که لزوم هوشیاری هرچه بیشتر مسئولان کشور را روشن می‌سازد. با توجه به شرایط پیش رو و برآوردی که به رفتار دشمن می‌توان داشت برخی الزامات حفظ منافع ملی و مصالح کشور در دوره پس از آغاز اجرای برجام را به‌ترتیب ذیل می‌توان موردبررسی قرارداد
ماجرای ورود غیرقانونی تفنگداران دریایی امریکایی به آب‌های سرزمینی کشورمان که منجر به بازداشت این نیروها شد، روز گذشته تیتر بسیاری از رسانه‌های داخلی و بین‌المللی را به خود اختصاص داد. آزادی این نیروها در کمتر از 24 ساعت پس از تجاوز نکته مهمی بود که در این ماجرا برجسته گردید. فارغ از دلیل ورود این نیروها و حاشیه‌هایی که در این‌باره مطرح می‌شود، مقایسه‌ای میان این حادثه و حادثه دیگری- که به آن اشاره خواهد شد- نکات مهمی را روشن خواهد کرد.
تاریخ سیاسی جمهوری اسلامی سرشار از فراز و فرودهای سیاسی جریان‌های گوناگون است و سپهر سیاست‌ورزی برای هریک از کنشگران این عرصه، افت‌وخیزهای فراوانی داشته است. در این میان نقش مجلس شورای اسلامی به‌عنوان قوه مقننه جمهوری اسلامی ایران و تبلور مردم‌سالاری دینی و مشارکت ملت در تعیین سرنوشت، برجسته و انکارناپذیر است.
استیصال بزرگ آل سعود
خبر به شهادت رساندن آیت‌الله نمر باقر النمر، روحانی برجسته و مبارز عربستانی توسط آل‌سعود بار دیگر واقعیت‌های صحنه سیاسی این رژیم و رویکردهای حاکم بر آن را نمایان ساخت.
در این میان هرچند این حادثه تلخ و غم‌انگیز اندوهی جانکاه را بر دل‌های امت اسلامی و دوستداران انقلاب و مقاومت اسلامی در سراسر جهان نشاند، اما در پیرامون آن می‌توان به طرح نکات مهمی چند پرداخت:
وَ مَن یَخرُج مِن بَیتِه مُهاجِراً اِلَی اللهِ وَ رَسولِه ثُمَّ یُدرِکهُ المَوتُ فَقَد وَقَعَ اَجرُه‌ُ عَلَی الله
اکنون و پس از گذشت قریب به سه ماه از حادثه منا، همچنان از سرنوشت پدرم اطلاعی در دست نیست و اینک در روزهای تلخ فراق پدر، عازم حرم الهی می‌شوم تا آنکه به یاری خدا و توجهات حضرت فارس الحجاز (عج) وظیفه خود را در قبال پدرم انجام دهم.
اینک از همه برادران و خواهران گرامی، طلب حلالیت نموده و امیدوارم لیاقت نیابت زیارت دوستان را در جوار حرم امن الهی بیابم.
ان‌شاءالله در صورت کسب اطلاع موثق در خصوص سرنوشت مهاجر الی الله حاج شیخ محمدصادق اخوان حتماً از طریق همین کانال و کانال دیگری که اختصاصاً برای همین امر تدارک دیده‌شده، به اطلاع همه دوستان و بستگان گرامی خواهم رساند.
همتم بدرقه راه کن ای طایر قدس****** که دراز است ره مقصد و من نو سفرم
«قول می‌دهم که اعتبار و احترام را به پاسپورت ایرانی برگردانم.» این جملات معروف یکی از کلیدواژه‌های اصلی تبلیغات دکتر حسن روحانی در رقابت‌های انتخابات یازدهم رئیس‌جمهوری (1392) بود که البته تا حد زیادی در یادها مانده است.
البته تکیه ایشان در کوران رقابت‌های انتخاباتی بر مسئله گذرنامه ایرانی، تنها به همین جمله ختم نمی‌شود و او در ادامه تأکید می‌کند: «ارزش پاسپورت علامت نوع رابطه ما با دنیاست؛ اگر روابط ما با کشوری، قاره‌ای یا کل جهان صمیمی و بر مبنای احترام متقابل و منافع متقابل، روابط گرمی شد، آن‌وقت شهروند ایرانی در آن کشور جایگاه دیگری پیدا می‌کند، در آن صورت چهره ایرانی را که می‌بینند، به‌عنوان چهره دوست نگاه می‌کنند و پاسپورت هم جایگاه خود را پیدا می‌کند.»
رویکرد خاصی که روزنامه اطلاعات اخیراً در پیش گرفته است، چندی است که محل بحث و منازعه اصحاب سیاست و رسانه شده و تمرکز و توان بخشی از فعالان این عرصه را معطوف به خود کرده است. به نظر می‌رسد پیرامون این چالش و حواشی آن، ضروری است تا برخی نکات مهم مورد بررسی قرار گیرد.
شانزدهم آذر که در تقویم کشور به‌عنوان «روز دانشجو» ثبت‌شده است، با مفهوم سلطه ناپذیری و استکبارستیزی پیوندی عمیق داشته و دارد. هرچند در طول ادوار گذشته تلاش شده است تا ماهیت جنبش دانشجویی استحاله شده و آرمان‌های تقلبی و بدلی برای این حرکت -که عدالت‌خواهی جزو ذات آن است- جعل شود، اما پر واضح است که این آرمان‌های اصیل و ذات حقیقی این جنبش به فراموشی سپرده می‌شود.
دومین نامه رهبر معظم انقلاب اسلامی خطاب به جوانان غربی، در حالی منتشر گردید که فضای رسانه‌ای جهان هنوز تحت تأثیر حوادث پاریس و تحولات پس از آن است. انتخاب این بستر خاص برای همکلام شدن با جوانان غربی –که عمدتاً به‌شدت متأثر از فضاسازی امپراتوری رسانه‌ای سلطه‌گران هستند- این فرصت را به گفتمان انقلاب اسلامی می‌دهد تا در محیطی که تاکنون مورد بایکوت خبری قرار داشته است، نیز شنیده شود. هرچند تاکنون مطالعه دقیقی از میزان شنیده شدن نامه اول معظم‌له به جوانان اروپایی و امریکایی منتشر نگردیده و معلوم نیست که اساساً این نوع مطالعه –با توجه به مقدورات و امکانات- برای ما میسر باشد، اما ارزیابی‌های اولیه نشان می‌دهد بخشی از جوانان جویای حقیقت غربی، برای اولین‌بار و پس از سال‌ها، ندای برخاسته از فطرت الهی انسانی را شنیده‌اند و این بدان معناست که اثرگذاری این نوع از «دیپلماسی فطرت» بیش از آنکه تصور می‌شود، است.
