تبیین بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار خبرگان

تقلیل‌گرایی دینی در امتداد آرمان‌زدایی

تغییر رفتار یعنی شما از آن ‌چیزهایی که از لوازم قطعی و حتمی حرکت به آن سرمنزل است، دست ‌بردارید، از آن کوتاه بیایید و نسبت به آن، اهتمام خودتان را از دست بدهید. این معنای تغییر رفتار است؛ یعنی همان چیزی که گاهی از آن در برخی از گفته‌ها و نوشته‌ها، تعبیر می‌شود به دین حداقلی؛ یعنی کاستن از آرمان‌ها که به ‌معنای نابودی سیرت دین است. این دین حداقلی یعنی در واقع دین را حذف کردن.

یوم‌الحساب اقتصاد و فرهنگ

کمتر از دو هفته تا پایان سالی مانده است که به نام «اقتصاد و فرهنگ، با عزم ملی و مدیریت جهادی» مزین شد و طبعاً انتظار می‌رفت با سرلوحه قرار گرفتن شعار سال، محورهای راهبردی این شعار، اساس همه برنامه‌ریزی‌ها و اقدامات مدیریت‌های خرد و کلان کشور بر این مبنا قرار گیرد. اکنون در واپسین روزهای این سال فرصتی دیگر برای تأمل در این است که تا چه حد متولیان امر به وظیفه خود در این باب پرداخته‌اند.

فرهنگی که بیش از پیش نیازمند آنیم!

رهبر معظم انقلاب اسلامی چندی پیش در دیدار اعضای ستاد بزرگداشت شهدای هنرمند، دانشجو و امور تربیتی به اهمیت زنده نگاه‌داشتن یاد شهدا و لزوم توجه به فرهنگ ایثار و شهادت پرداختند و فرمودند: «من عقیده راسخ دارم بر اینکه یکی از نیازهای اساسی کشور، زنده نگه‌داشتن نام شهدا است؛ بزرگداشت شهدا برای آینده این کشور، حیاتی و ضروری است. فرهنگ شهادت یعنی فرهنگ تلاش کردن با سرمایه‌گذاری از خود برای اهداف بلندمدت مشترک بین همه مردم؛ که البته در مورد ما آن اهداف، مخصوص ملت ایران هم نیست، برای دنیای اسلام بلکه برای جهان بشریت است.

جبهه فرهنگ را دریابیم!

دغدغه‌های فرهنگی انقلاب اسلامی، خصوصاً در حوزه مواجهه با رخنه‌ها و تهدیدات فرهنگ مهاجم، چیزی نیست که از جنس مسائل دیروز و امروز باشد و تقریباً عمر 25ساله می‌توان برای آن تصور نمود. از آن زمان که جنس تهدید دشمن از فاز سخت و نیمه‌سخت به حوزه نرم تغییر یافت و در قالب «تهاجم فرهنگی و جنگ نرم» مفهوم یافت، چنین دغدغه‌هایی در دلسوزان انقلاب خصوصاً در منویات رهبر معظم انقلاب اسلامی، برجسته شد.

ضربه متقابلی که ملت ایران زد!

انقلاب اسلامی چه در مرحله حدوث و چه در عصر تداوم، پیوندی وثیق با حضور مردمی داشته و تبلور این حضور را می‌توان در برهه‌هایی همچون انتخابات و البته راهپیمایی‌های ملی دانست. در میان مراسم انقلاب اسلامی، اما راهپیمایی بیست و دوم بهمن جایگاه ویژه‌ای داشته و دارد و تقریباً بسان سنجه‌ای است که جهانیان، همه‌ساله میزان همراهی امت با انقلاب و نظام را با آن ارزیابی کنند. علاوه بر اینها نکته‌ای دیگر که در فهم دقیق این راهپیمایی بروز و ظهور می‌یابد، از همزمانی این رویداد با تحولات داخلی و خارجی مرتبط با کشورمان و تأثیر و تأثراتی است که تحولات از این رویداد عظیم ملی می‌پذیرند.

توافق دو مرحله‌ای چرا قابل‌پذیرش نیست؟

بیانات اخیر رهبر معظم انقلاب اسلامی در جمع کارکنان و فرماندهان نیروی دریایی، حاوی نکات مهمی در فهم عمیق و واقعی از روند پیش روی مذاکرات هسته‌ای بود و می‌توان آن را به‌مثابه نقشه راه مذاکره‌کنندگان کشورمان دانست. در این یادداشت خواهیم کوشید نگاهی گذرا بر برخی نکات مهم این بیانات بیندازیم.

صراط‌هایی که مستقیم نیست

رهبر معظم انقلاب در روز میلاد پیامبر رحمت (ص) فرمودند: «انسان می‌بیند و نوشته‌هایی را مشاهده می‌کند، گاهی چیزهایی بعضی می‌گویند و می‌نویسند که با توجه به آیات قرآن نوشته‌نشده است. قرآن می‌فرماید که «قولوا ءامَنّا بِاللهِ وَ مآ اُنزِلَ اِلَینا وَ ما اُنزِلَ اِلی اِبراهیمَ وَ اِسمعیلَ وَ. . . و ما اوتِی موسی و عیسی و ما اوتِی النَّبیون»، بعد از آنکه همه آن شرایع قبلی را ذکر می‌کند که وظیفه مسلمان این است که به آنها اعتقاد داشته باشد، بعد می‌فرماید: فَاِن ءامَنوا بِمِثلِ مآ ءامَنتُم به فَقَدِ اهتَدَوا. اسلام پلورالیسم را قبول ندارد؛ آنهایی که ترویج می‌کنند که «اسلام چون از حضرت موسی و حضرت عیسی تجلیل کرده است، قائل به پلورالیسم است» به قرآن مراجعه کنند، متون اسلامی را ملاحظه کنند؛ از روی بی‌اطلاعی و از روی غفلت، یک مطلبی را ذکر می‌کنند؛ اسلام این است.»

جنبش دانشجویی در تراز انقلاب اسلامی

یکی از جنبش‌های اجتماعی هر جامعه‌ای که اتفاقاً نقش مهمی در مطالبه‌ آرمان‌ها و حق‌طلبی دارد، جنبش دانشجویی است. اقتضای عدالت‌خواهانه و حق‌مدارانه سن جوانی و نیز ورود به سن بلوغ سیاسی شرایطی را رقم می‌زند که اجتماع دانشجویان فعال و آرمان‌گرا، پیش‌برنده اهداف مصلحانه در جامعه باشد.

راز ملازمت بصیرت و صبر

رهبر معظم انقلاب اسلامی پنج‌شنبه گذشته در دیدار مجمع عالی بسیج مستضعفین در ضمن نکات مطروحه خود به مسئله بصیرت به‌عنوان یکی از پایه‌های تفکر بسیجی اشاره کردند و در تعریف آن فرمودند: «یعنی شناخت زمان، شناخت نیاز، شناخت اولویت، شناخت دشمن، شناخت دوست، شناخت وسیله‌ای که در مقابل دشمن باید به کار برد؛ این شناخت‌ها‌ بصیرت است. همیشه با یک سلاح نمی‌شود مبارزه کرد. در همه میدان‌ها با یک سلاح نمی‌شود رفت.

تبیین بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار مجمع عالی بسیج

تفکری که جمهوری اسلامی را شکست‌ناپذیر کرده است

جامعه‌ای که در آن تفکر بسیجی مسلط و حاکم شود، با خیال آسوده می‌تواند مسیری را بپیماید که هرچند در ابتدای راه با دشواری‌های گام‌های بزرگ همراه است، اما به‌زودی حلاوت دستاوردهای این ایستادگی بر اصول را خواهد چشید.

آنچه در خشت خام دید...

یک سال پیش رهبر معظم انقلاب در جمع دانشجویان و دانش آموزان که به مناسبت سالگرد تسخیر لانه جاسوسی به محضرش شرفیاب شدند جملاتی فرمود که امروز از همیشه خواندنی‌تر است:

«این مذاکره‌ای که امروز دارد انجام می‌گیرد با شش کشور - که آمریکا هم جزو این شش کشور است - فقط در مورد مسائل هسته‌ای است و لاغیر. بنده هم اوّلِ امسال در مشهد مقدّس در سخنرانی گفتم [که] مذاکره در موضوعات خاص اشکالی ندارد؛ منتها گفتم

من اعتماد ندارم، خوش‌بین نیستم به مذاکره، لکن می‌خواهند مذاکره کنند، بکنند؛ ما هم به اذن‌الله ضرری نمی‌کنیم.

یک تجربه‌ای در اختیار ملّت ایران است - که حالا من مختصراً عرض خواهم کرد - این تجربه ظرفیّت فکری ملّت ما را بالا خواهد برد؛

مثل تجربه‌ای که در سال ۸۲ و ۸۳ در زمینه‌ی تعلیق غنی‌سازی انجام گرفت، که آن‌وقت تعلیق غنی‌سازی را در مذاکرات با همین اروپایی‌ها، جمهوری اسلامی برای یک مدّتی پذیرفت.

خب ما دو سال عقب افتادیم، لکن به نفع ما تمام شد. چرا؟

چون فهمیدیم که با تعلیق غنی‌سازی، امید همکاری از طرف شرکای غربی مطلقاً وجود ندارد. اگر ما آن تعلیق اختیاری را - که البتّه به‌نحوی تحمیل‌شده بود، لکن ما قبول کردیم، مسئولین ما قبول کردند - آن روز قبول نکرده بودیم، ممکن بود کسانی بگویند خب یک ذرّه شما عقب‌نشینی می‌کردید، همه‌ی مشکلات حل می‌شد، پرونده‌ی هسته‌ای ایران عادی می‌شد.

آن تعلیق غنی‌سازی این فایده را برای ما داشت که معلوم شد با عقب‌نشینی، با تعلیق غنی‌سازی، با عقب افتادن کار، با تعطیل کردن بسیاری از کارها مشکل حل نمی‌شود؛ طرف مقابل دنبال مطلب دیگری است؛ این را ما فهمیدیم، لذا بعدازآن شروع کردیم غنی‌سازی را آغاز کردن.

امروز وضعیّت جمهوری اسلامی با سال ۸۲، زمین تا آسمان فرق کرده؛ آن روز ما چانه می‌زدیم سرِ دو، سه سانتریفیوژ، [ درحالی‌که] امروز چندین هزار سانتریفیوژ مشغول کارند. جوان‌های ما، دانشمندان ما، محقّقین ما، مسئولین ما همّت کردند، کارها را پیش بردند. بنابراین از مذاکراتی هم که امروز در جریان است، ما ضرری نخواهیم کرد.

البتّه بنده همچنان که گفتم خوش‌بین نیستم؛ من فکر نمی‌کنم [از] این مذاکرات آن نتیجه‌ای را که ملّت ایران انتظار دارد، به‌دست بیاید، لکن تجربه‌ای است و پشتوانه‌ی تجربی ملّت ایران را افزایش خواهد داد و تقویت خواهد کرد؛ ایرادی ندارد امّا لازم است ملّت بیدار باشد. ما از مسئولین خودمان که دارند در جبهه‌ی دیپلماسی فعّالیّت می‌کنند، کار می‌کنند، قرص و محکم حمایت می‌کنیم، امّا ملّت باید بیدار باشد، بداند چه اتّفاقی دارد می‌افتد [تا] بعضی از تبلیغاتچی‌های مواجب‌بگیر دشمن و بعضی از تبلیغاتچی‌های بی‌مزدومواجب - از روی ساده‌لوحی - نتوانند افکار عمومی را گمراه کنند.»

آری مرد الهی، آنچه خیلی‌ها در آیینه ندیدند، در خشت خام دید ...

کارنامه‌ای با پیشرفت چشمگیر

دیروز، دوره 10 ساله مدیریت سیدعزت‌الله ضرغامی بر سازمان صداوسیما پایان یافت و بار این مسئولیت سنگین بر دوش مدیری دیگر نهاده شد. با پایان کار هر مدیریت مرسوم است نقاط ضعف و قوت کارنامه وی مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. روشن است که ارائه تحلیلی جامع از وجوه مثبت و احیاناً منفی کارنامه مدیریت وی مجالی تفصیلی می‌طلبد که از حوصله این نوشتار خارج است. با این‌حال به‌حسب تقدیر از این مدیر رسانه‌ای، کوشیده خواهد شد که برخی نقاط قوت کارنامه ضرغامی مورد بررسی قرار گیرد.

اینک نوبت جوانان است

تأکید اخیر رهبر معظم انقلاب اسلامی در حکم آغاز کار دوره جدید کاری شورای عالی انقلاب فرهنگی بر موضوع حمایت از فعالیت‌های خودجوش جبهه جوانان مؤمن و رویش‌های فرهنگی انقلاب اسلامی، علاوه بر آن که به عنوان یک سیاست کلان و مبنای راهبرد فرهنگی نظام اسلامی تلقی می‌شود، از جنبه‌های دیگری نیز در خور تأمل و مداقه است.
نگاهی به بیانات و پیام‌های راهبردی معظم له، خصوصاً در تخاطب مسئولان و کارگزاران نظام اسلامی نشان از تأکید مکرر ایشان در خصوص اهمیت جبهه جوانان و رویش‌های انقلاب دارد که این مسئله از جنبه‌های مدیریت کلان و راهبری کلی نظام نیز حامل پیام‌های مهمی است

سه مسئله اساسی جهان اسلام

رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی) در پیام خود به حجاج بیت الله الحرام، سه مسئله مهم، راهبردی و حائز اولویت جهان اسلام را تبیین فرمودند. با توجه به جایگاه پیام حج ولی امر مسلمین و تأثیر آن در فضای جهان اسلام، مخاطب توجه به سه مسئله یادشده، نه فقط، حجاج، که در حقیقت کل امت اسلامی هستند. در ادامه به هر یک از سه مسئله یادشده اشاره‌ای خواهد شد

هندسه‌ای برای جهان پسا انقلاب اسلامی

یکی از ویژگی‌های خاص انقلاب اسلامی که آن را از بسیاری از تحولات سیاسی- اجتماعی جهان متمایز می‌نماید، تأثیرات و پیامدهای آن در ورای مرزهای جغرافیایی تحقق آن است. به این مفهوم که هرچند انقلاب اسلامی در داخل جغرافیای خاصی به نام ایران رخ داد و اتفاقاً اولین رهاورد آن یعنی نظام‌سازی سیاسی در همین نقطه به منصه‌ظهور رسید، اما با گذر زمان تبعاتی بسیار چشمگیرتر در خارج از مرزهای خود بروز داد. 

میگویند اهل غزه ناصبی‌اند

ببینید، در قضیه‌ی حمایت از فلسطین - این یک مثالی است میخواهم بزنم - هیچ کشور و هیچ دولتی به گرد جمهوری اسلامی نرسید. این را همه‌ی دنیا تصدیق کردند. جوری شد که بعضی از کشورهای عربی از ناراحتی دادشان بلند شد، گفتند ایران دارد برای مقاصد خود اینجا تلاش میکند! البته فلسطینی‌ها به این حرف اعتنائی نکردند. از جمله در قضیه‌ی غزه - در این جنگ بیست و دو روزه‌ی چند ماه قبل - جمهوری اسلامی در همه‌ی سطوحش؛ از رهبری و ریاست جمهوری و مسئولین گوناگون و مردم و تظاهرات و پول و کمک و سپاه و غیره، همه در خدمت برادران فلسطینیِ مظلوم و مسلمان قرار گرفتند. در بحبوحه‌ی این حرفها، یک وقت دیدیم که ویروسی دارد تکثیر مثل میکند؛ دائم میروند پیش بعضی از بزرگان، بعضی از علماء، بعضی از محترمین، که آقا! شما دارید به کی‌ کمک میکنید؛ اهل غزه ناصبی‌اند!

راهبردهای رهایی قدس شریف از نگاه امام خامنه‌ای ^{(مدظله‌العالی)}

مسئله‌ی قدس و فلسطین را می‌توان مسئله‌ی اول جهان اسلام و همچنین مهم‌ترین موضوع سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران دانست. نگاهی به تحولات و مناسبات بین‌المللی، به‌روشنی تأثیر مستقیم این مسئله را در معادلات و روابط دولت‌ها و نظام بین‌الملل نشان می‌دهد. در این میان، جمهوری اسلامی ایران نقش فعال و مسئولانه‌ای در خصوص مسئله‌ی قدس شریف و سرزمین فلسطین ایفا کرده است و رویکرد نظام اسلامی بر کسی پوشیده نیست. ناگفته پیداست که رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی)، در جایگاه ولی امر مسلمین، نقشی راهبردی در پیگیری مسئله‌ی فلسطین و راهبری امت اسلامی در مبارزه با موجودیت غاصب صهیونیستی داشته و سیاست‌ها و جهت‌گیری‌های کلان نظام اسلامی را نیز بر همین اساس تنظیم می‌نمایند. از این رو، می‌توان راهبردهای کلان مسئله‌ی رهایی قدس شریف و نجات ملت مظلوم فلسطین را در کلام معظم‌له جست‌وجو کرد.

«اعتدال» در کشاکش دو نگرش

گفتمان‌ها و خرده‌گفتمان‌ها معمولاً در بستر اجتماعی ساخته می‌شوند و تسری آنها نسبت مستقیمی با کارآمدی و راهیابی آنها به حوزه قدرت دارد. از این منظر خرده‌گفتمان اعتدال نیز – اگر قائل به تعریف آن در حوزه گفتمانی باشیم- از این قاعده مستثنا نیست. اینکه آیا شعار اعتدال منتظر به روی کارآمدن دولت یازدهم شده است یا آنکه دولت یازدهم با روی کارآمدنش به دنبال ترویج این شعار؛ امر مهمی است که البته از حوصله این نوشتار خارج است. با این‌حال از آن‌ رو که دولت وجهه همت خود را ترویج این حرکت و حرکت در مسیر این شعار قرار داده است، تأملی کوتاه در آن لازم است.

باطل‌السحر طراحی ده‌ساله

اکنون که 15 سال از وقوع فتنه تیرماه 1378 می‌گذرد، هنوز جای تحلیل‌های بسیاری از زوایای ناگفته و ناپیدای آن باقی است. برای مثال این حادثه را نباید در چند جنجال سیاسی، همچون توقیف روزنامه‌ی سلام و یا تجمعات کوی دانشگاه تهران و ... جستجو کرد، بلکه خاستگاه آن را باید در یک فرایند تحلیل روند ریشه یابی نمود.

جولان سیاسی یا پیاده‌نظام‌سازی برای سهم‌خواهی!

در گفتمان انقلاب اسلامی، قشری همچون دانشجو و دانشگاهی نقشی ویژه در راهبری عمومی جامعه ایفا می‌کنند و از این‌روست که لزوم وجود فهم و بصیرت سیاسی در این قشر از گذشته مورد تأکید امام خمینی (ره) و امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی) بوده است. با این‌حال در عمل مشاهده شده است که گاه مطامع و منافع جریانات سیاسی مسیری دیگر را برای دانشگاه رقم زده است.

چرخش‌های 180 درجه‌ای

رهبر معظم انقلاب اسلامی چندی پیش در دیدار مسئولان جهاد دانشگاهی کشور به یکی از آسیب‌هایی که انقلاب اسلامی با آن مواجه شده است اشاره نمودند و فرمودند: «افرادی که روزی با انگیزه‌های تند انقلابی حرکت می‌کردند، اکنون دیدگاه‌های آنها 180 درجه تغییر کرده و حتی بینات انقلاب اسلامی برای آنها نامفهوم است. باید مراقب بود، این خصوصیات به مجموعه جهاد دانشگاهی راه پیدا نکند.»
واقعیت آن است که مسئله‌ای به نام «تجدیدنظرطلبی» یکی از آسیب‌های جدی است که حرکت انقلاب اسلامی در چند دهه اخیر بدان مبتلا شده است و می‌توان آن را مهم‌ترین آسیب درونی جبهه انقلاب دانست. تغییرات 180درجه‌ای در بینش، نگرش و رفتار برخی نخبگانی که خود بعضاً جزو داعیه‌داران اصلی آرمان‌های انقلاب بوده‌اند، کار را به جایی می‌رساند که صراحتاً از گذشته خود ابراز ندامت کرده و به تهیه‌کننده خوراک رسانه‌ای برای دشمن تبدیل می‌شوند.

مردم‌سالاری حقیقی

یکی از دستاوردهای منحصر به فرد انقلاب اسلامی، نظام‌سازی سیاسی و ارائه طریقی نو در عرصه اندیشه حکومتی و سیاسی است. در حقیقت آنچه موجب بی‌بدیل بودن نظام اسلامی شد، بنیان و زیرساختی متفاوت در عرصه ایده و اندیشه بود و تا به امروز نیز همین مسئله مورد توجه تحلیلگران و صاحب نظران بوده است.  «مردم‌سالاری دینی» عنوانی است که رهبر معظم انقلاب، حضرت امام خامنه‌ای برای توصیف اندیشه سیاسی نظام مطرح کرده‌اند و دقت در همین مفهوم کلیاتی از چارچوب این اندیشه را نمایان می‌سازد.

الگوی قرآنی عزت و ذلت

پیشرفت و تعالی یکی از آرزوهای انسان‌ها بوده است و طبعاً جوامع انسانی نیز چنین هدفی را در اولویت نخست دستیابی خود قرار می‌دهند. با اغماض از تعاریف گوناگون که از مفهوم «پیشرفت» و نیز مسیر دستیابی به آن وجود دارد، می‌توان ادعا کرد که یکی از واقعیت‌های پیشرفت، موانع و چالش‌های مسیر تحقق آن است. به راستی اگر پیشرفت انسان‌ها و جوامع بشری سهل‌الوصول بود، چه نیازی به این همه بحث و مناقشه بر سر چگونگی آن وجود داشت؟

هشداری برای دلسوزان انقلاب

یکی از ویژگی‌های خاص انقلاب اسلامی، را می‌توان هویت و سیرت درونی ان دانست که ملازمت مستقیمی با اهداف کلان و جهت‌گیری‌های آرمانی ان دارد. به این معنا که نظام جمهوری اسلامی ایران که برخاسته از این انقلاب است صرفاً شامل ساختار حقوقی و سازمان اداره‌ی کشور نیست، بلکه روح حاکم بر این نظام دقیقاً منبعث از هویت و سیرت درونی انقلاب اسلامی است.

چالش‌های قرارگاه فرهنگی کشور

دوم اردیبهشت ماه سالروز صدور فرمان حضرت امام (ره) مبنی بر انقلاب فرهنگی استٰ. موضوعی که زمینه ساز شکل‌گیری نهادی به همین نام و با مأموریت مدیریت راهبردی و فراقوه‌ای فرهنگ گردید. تجربه ایجاد و رشد چنین نهادی که حکم قرارگاه مدیریت و مهندسی فرهنگی را دارد را بایستی از برکات وجودی امام راحل (ره) و انقلاب اسلامی دانست. چراکه با توجه به ماهیت خاص انقلاب اسلامی که برخاسته از بنیانی فرهنگی است، ضروری بود در ساحت نهادسازی‌های مرتبط با آن نیز مابه‌ازای خارجی این ماهیت انقلاب نیز در نظر گرفته شود. با این حال مروری بر روند فعالیت این قرارگاه جهاد فرهنگی کشور نشانگر آن است که هر از گاهی فراز و نشیب‌ها سویه و اثربخشی حرکت این شورا را با چالش‌های جدی مواجه ساخته است.